01/10/2025 Çarşamba Köşe yazarı V.T
Cennete ulaştıran şeylerin en üstünü, dini yaymaktır
“Şeytana karşı âlimin uykusu, cahilin ibâdetinden daha şiddetlidir.”
İbni Fûrek hazretleri Kelâm, tefsîr, nahiv, lügat ve
Şafiî mezhebi usûl ve fıkıh âlimidir. İsmi Muhammed bin Hasen’dir. İran’da
İsfehân’da doğdu. Nişâbûr’da Ebû Ali Dekkak’la sohbet etti. Rey’de ders vermeye
başladı. Daha sonra Nişâbûr’a davet edildi. Orada bir medrese ve bir ev
yaptırıp ders vermeye başladı. Bilhassa kelâm ilminde meşhûr oldu. 406 (m.
1015) yılında Nişâbûr yakınlarında vefât etti. “En-Nizâmî fî usûl-iddîn” isimli
eserinin mukaddimesinde buyurdu ki:
Nimetlere kavuşturan, Allahü teâlâya yaklaştıran,
O’nun mağfiretine vesile olup, Cennetine ulaştıran şeylerin en üstünü, din
ilmini yaymaktır. Âlemlerin Rabbini tevhîd etmek (bir olduğunu bildirmek), O’nu
yarattıklarına benzemekten tenzih etmek, cisimlere benzetmeyi reddedip, açık
delîllerini ortaya koymak, itirâz edilen husûsları isbât edip açıklamak,
ahkâm-ı dîniyyenin (dînî hükümlerin) usûl ve fürû’unu bilmek lâzımdır. Böylece,
dinin esâsı doğru olarak öğrenilmiş olur.
Hâllerinde ve sözlerinde hatâdan korunmuş, amelleri
düzelmiş, kendisine emredilene ve davet edildiğine yapışmış, nehyedildiğinden
uzaklaşarak ona meyletmemiş olur. Nitekim Allahü teâlâ bize ilim öğrenmeyi
emretti. Tevbe sûresi yüzyirmiikinci âyetinde meâlen
“Her kabileden büyük bir kısmı savaşa gitmeli,
onlardan bir kısmı da, din ilimlerini öğrenmek ve kabileleri savaştan
kendilerine döndüğü zaman, onları Allahın azâbı ile korkutmak için geri
kalmalıdır. Olur ki, Allahın azâbından sakınırlar” buyurdu ve din ilimlerini
öğrenmeyi bize farz kıldı.
Resûlullah da (sallallahü aleyhi ve sellem) hadîs-i
şerîflerinde bizi bu husûsta teşvik ederek “Melâike-i kirâm, ilim talibi
için, onun yaptığından râzı olarak, kanatlarını (ayakları altına) serer”
buyurmaktadır.
Âlimleri de; “Şeytana karşı âlimin
uykusu, cahilin ibâdetinden daha şiddetlidir (onu daha çok korkutur)” buyurarak
övmektedir. Çünkü âlim, insanları dînin hükümlerini öğretmek sûretiyle doğru
yola götürür. Bu da şeytana ağır gelir. Çünkü şeytan, onları aldatmaktan vehim
ve ümitsizliğe düşürmekten ümit keser. Âbid için ümidi vardır. Bütün
kötülükleri yaptırabileceğini düşünür. Açığını arar. Yine bir topluluk içinde
âlim bulunsa, şeytan bu âlimi aldatmaktan ümitsizliğe düşer. Çünkü âlim, onlara
yanlışları gösterir ve doğru yola götürür.”