06/02/2023 Pazartesi Köşe yazarı V.T
"Birbirinizi gıybet etmeyiniz!.."
"Bir kimse için söylenen
kusur, onda varsa, bu söz gıybet olur. Yoksa bühtân, yâni iftirâ olur."
Tursun Fakih hazretleri Osmanlı tefsîr, hadîs ve fıkıh âlimidir.
Şeyh Edebâlî hazretlerinin dâmâdı olup Osmanlı Devletinin kurucusu Osman Beyin
bacanağıdır. Sultan Orhan devrinde vefât etti. Aslen Karamanlı olup, hocası
Edebâlî hazretlerinin hemşehrisidir. Çeşitli ilimleri, Edebâlî hazretlerinden
tahsîl edip, tefsîr, hadîs ve fıkıh bilgilerinde âlim, tasavvufta yüksek
derecelere sâhib oldu. Derslerinde buyurdu ki:
Gıybet, adam çekiştirmek demektir. Birisini gıybet etmek, ölmüş
insanın etini yemek gibi olur buyuruldu. Hucurât sûresinde, onikinci âyetinde
meâlen, (Birbirinizi gıybet etmeyiniz!) buyuruldu. Gıybet, insanın sevaplarının
azalmasına, başkasının günahlarının kendisine verilmesine sebep
olur. Hadis-i şerifte, (Kıyâmet günü, bir kimsenin sevap defteri açılır.
Yâ Rabbî! Dünyada iken, şu ibâdetleri yapmıştım. Sayfada bunlar yazılı değil,
der. Onlar, defterinden silindi, gıybet ettiklerinin defterlerine yazıldı
denir) ve (Kıyâmet günü bir kimsenin hasenât defteri açılır. Yapmamış olduğu
ibâdetleri orada görür. Bunlar seni gıybet edenlerin sevaplarıdır, denir)
buyuruldu.
Ebû Hüreyre “radıyallahü anh” diyor ki: Resûlullah
“sallallahü aleyhi ve sellem” efendimiz ile oturuyorduk. İçimizden birisi
kalkıp gitti. Yâ Resûlallah! Rahatsız olup gitti, denildi. (Arkadaşınızı gıybet
ettiniz, etini yediniz) buyurdu.
Hazret-i Âişe “radıyallahü anha” diyor ki: Resûlullah
efendimizin yanında, bir kadının uzun olduğunu söyledim, (Ağzında olanı çıkar!)
buyurdu. Tükürdüm. Ağzımdan et parçası çıktı. Allahü teâlâ sıfatları,
özellikleri, cisim şeklinde göstermeye kâdirdir. Gıybet, din kardeşinin, bir
zimmînin işitince üzüleceği bir kusurunu arkasından söylemektir.
Allahü teâlâ, Mûsâ aleyhisselâma vahy eyledi ki: (Gıybet
edip tövbe eden kimse, Cennete en son gidecektir. Gıybet edip, tövbe etmeyen
kimse, Cehenneme en önce girecektir.)
Hadis-i şerifte, (Bir kimse için söylenen kusur, onda varsa, bu
söz gıybet olur. Yoksa bühtân, yâni iftirâ olur) buyuruldu.
Dindeki kusurları söylemek, meselâ namaz kılmaz veya şarap içer veya sirkat eder veya söz taşıyıcıdır demek ve dünyadaki kusurlarını söylemek, meselâ sağırdır, şaşıdır demek, gıybet olur. Dindeki kusurları, onu kötülemek için söylenirse, gıybet olur. Onun ıslâhını düşünerek söylerse, gıybet olmaz.