07/12/2020 Pazartesi Köşe yazarı R.A
Kazâ namazı kılmakla alakalı bir hülâsa...
“Farz borcu varken, sünnetle meşgûl olmak ahmaklıktır. Çünkü sünnetleri
kabûl olmaz..."
Geçen hafta salı günkü makâlemizde, unutularak veya uyuyarak
kılınamayan namazların hemen kazâ edilmesi lâzım geldiğine dâir, Kütüb-i
sitteden pekçok hadis-i şerif meâli nakletmiştik.
Unutup da kılınamayan namaz kazâ edildiği hâlde, kasten kılınmayan namaz,
kazâ edilmez mi? Unutularak kılınamayan namaz affolmadığına göre, terk
edilince, kazâ etmeden nasıl affolur? Farz ibâdetlerin önemi hakkında
diğer bazı hadîs-i şerîflerde buyuruldu ki:
“Hak teâlâ, 'Farz ibâdetle bana yaklaşıldığı gibi, hiçbir şeyle
yaklaşılamaz' buyurdu.” [Buhârî]
“Kazâ namazı olanın, nâfile namazı kabul olmaz.” [ed-Dürretül-fâhire]
“Farz namaz borcu olanın nâfile kılması, doğurmak üzere olan hâmileye
benzer. Doğumu yaklaşmışken, çocuğu düşürür. Artık bu kadına, hâmile de denmez,
ana da denilmez. Bu kimse de, farz namazlarını ödemedikçe, Allahü teâlâ, nâfile
namazlarını kabûl etmez.” [Abdülkâdir-i Geylânî, Fütûhul-gayb]
Hanefî âlimlerden Abdülhak-ı Dehlevî, “Bu hadîs, farz borcu
olanın, sünnetlerinin de kabûl olmayacağını göstermektedir” buyuruyor.
Fıkıh kitaplarında ise şu ibâreleri görüyoruz:
1- Farzlara önem verdiği hâlde, tembellikle yapmayan kimse mürted olmaz; îmânı
gitmez, fakat bir farzı yapmayan Müslümân, iki büyük günâha girer:
a- O farzın vaktini ibâdetsiz geçirmek yani farzı geciktirmek günâhı.
Bunun affolması için tevbe etmek gerekir.
b- Bu farzı yapmamak günâhı. Bu büyük günâhın affolması için, bu farzı
hemen kazâ etmek lâzımdır. Kazâyı geciktirmek de, ayrıca büyük günâh
olur. (Hâdimî, Berîka)
2- Özürlü veya özürsüz kazâya kalan farz namazları, hemen kazâ etmek
farzdır. (Abdurrahmân Cezîrî, Mezâhib-i Erbaa)
3- Özürlü veya özürsüz olarak namazı terk edenin, bunun farzını kazâ
etmesi şarttır. (Halebî)
4- Unutarak veya kasten kazâya kalan namazı kazâ etmek farzdır. (Fetâvâ-yı
Hindiyye)
5- Bir farz namazı, özürsüz olarak vaktinden sonra kılmak, büyük günâhtır. Bu
günâh, yalnız kazâ edince affolmaz. Kazâ ettikten sonra, ayrıca tevbe veya
haccetmek de gerekir. Kazâ edince, yalnız namazı kılmamak günâhı affolur. Kazâ
kılmadan, tevbe edilince, terk günâhı affolmadığı gibi, tehîr günâhı da
affolmaz, çünkü tevbenin kabûl olması için, günâhı terk etmek şarttır. (ed-Dürrül-muhtâr)
Evliyânın en büyüklerinden Seyyid Abdülkâdir-i Geylânî hazretleri buyuruyor ki: “Farz borcu varken, sünnetle meşgûl olmak ahmaklıktır. Çünkü sünnetleri kabûl olmaz. Kazâ borcu olanın sünnet kılması, alacaklıya, borçlunun hediye götürmesine benzer ki, elbette kabûl olmaz. Mümin, bir tüccâra benzer. Farzlar sermâyesi, nâfileler ise kazancıdır. Sermâye kurtarılmadan kâr olmaz.” (Seyyid Abdülkâdir-i Geylânî, Fütûhul-gayb, 48. makâle)