08/10/2025 Çarşamba Köşe yazarı O.Ü
Tembellikle kılınmayan namazlar!
Sual: Tembellikle kılınmayan namazların günahı ile bir özür sebebiyle kılınamayan namazların günahı aynı mıdır?
Cevap: Dürr-ül-muhtârda,
İbni Abidînde, Merâkıl-felâhın Tahtâvî hâşiyesinde, Dürr-ül müntekâda ve
Cevherede buyuruluyor ki:
“Bir Müslümanın herhangi bir namazı vaktinde
kılmaması, iki türlü olur:
1-Özür ile kaçırmasıdır. Namazı bir özür ile
kaçırmaya, Fevt etmek denir. Haram, mekruh, bidat işlememek ve farzı, vacibi
kaçırmamak, hatta geciktirmemek için, sünnet terk edilir. Sünnetleri, bu
sebeplerle terk etmek caiz, hatta lazımdır. Terk etmemek günah olur. Farz
namazları özür ile kaçırmak da, günah olmaz ise de, hemen kaza edilmeleri lazım
olur.
2-Namazı vazife bildiği, ehemmiyet verdiği hâlde
tembellikle terk etmesidir. Sünnetleri özürsüz ve ısrarla hep terk etmek günah
olmaz ise de, kıyamette sorguya çekilip, azarlanır. Kemâleddîn ibni Hümâm
hazretleri;
“Farzı, vacibi kılmamak günah olur. Sünnetleri
kılmamak ise, sevaplarına ve yüksek derecelere kavuşmamaya sebep olur” buyurdu.
Halebî-yi sagîrde;
“Sabah namazının sünnetini ve başka müekked sünnetleri
terk etmek günah olmaz. Yalnız sevaplarına ve yüksek derecelere kavuşamaz ve
azarlanır” deniyor.
Farzları özürsüz terk etmek ise, çok büyük günahtır.
Bunun için, kitaplarda, kaza namazlarını anlatmaya başlarken;
“Müslüman, namazlarını ancak özür ile kaçırır. Bunun
için, her kitapta Fâite, yani kaçırılmış namazların Kazası denilmektedir” diye
yazılıdır. Çünkü, önceki Müslümanlar, namazlarını fevt edebilirdi. Hiç kimse
özürsüz terk etmezdi. Umdet-ül islâmda ve Câmi'-ül-fetâvâda;
“Düşman karşısında, bir farz namazı kılmak mümkün
iken, terk etmek, yediyüz büyük günah işlemiş gibi günahtır” buyuruluyor
Fâite namaz, kazaya kalmış namaz
demektir. Terk edilmiş namaz ise, kazaya bırakılmış namaz demektir. Kazaya
kalmış namazı bildirmek için, fâite de, terk edilmiş namaz da denilir. Bu
maksat için, bu iki kelimeyi birbirinin yerine kullanmak, fâite namaz ile terk
edilmiş namazın hükümlerinin aynı olduğunu göstermez. Fâite namaz, günah
olmayan namazdır. Terk edilmiş namaz ise, büyük günah olan namazdır. Mesela,
gazi, insandır, katil de insandır. İkisinin de insan olması, katilin günahını
gidermez, gazinin de sevabını yok etmez.