12/01/2021 Salı Köşe yazarı O.Ü
İbadet yapmak için adam kiralamak!
"Kur’ân-ı kerim okuyunuz. Fakat, bunu geçim vasıtası yapmayınız!"
Sual: Dinimizde, kendisi veya başkası yerine, ibadet yapması mesela namaz
kılması, Kur'ân okuması için birini kiralamak, adam tutmak uygun olur mu?
Cevap: İbadet yapmak için adam kiralamak ve namaz kılmak için ev kiralamak,
Hanefi ve Hanbeli mezheblerinde sahih değildir. Mesela, ücret ile ezan okutmak,
hacca göndermek, imam tutmak, Kur’ân-ı kerim öğretmek, din dersi öğretmek caiz
değildir. Şafii ve Maliki mezheblerinde, kabir başında ve sahibinin yanında
ücret ile Kur’ân-ı kerim okutmak caizdir. Fakat, bu mezheblerde, beden ile
yapılan ibadetlerin sevapları, başkalarının ruhuna gönderilemez. Sonradan gelen
din âlimleri, Kur’ân-ı kerim ve din dersi öğretmek ve ezan, imamlık için para
ile adam tutmak caiz olur dedi. Bunlara, sözleşilen ücretin verilmesi lazım olur.
İbni Âbidîn bu satırları açıklarken buyuruyor ki:
“Aslında, ücret ile ibadet yaptırmak caiz değildir. Çünkü, hadis-i şerifte;
(Kur’ân-ı kerim okuyunuz. Fakat, bunu geçim vasıtası yapmayınız!) buyuruldu. Bir
hadis-i şerifte;
(Ezan okuyun. Ezan için ücret almayın!) buyuruldu. Son
devirlerde, dinde gevşeklik başladığından, Kur’ân-ı kerimin ve din bilgilerinin
unutulmaması, imâmlığın, müezzinliğin yapılabilmesi için ücret ile yaptırılması
zaruret hâline gelmiştir. Fakat bu fetva, bütün ibadetlerin ücret ile
yapılabileceğini göstermez. Yalnız saydıklarımız zaruret olup, mezhebin
aslından dışarıda bırakılmaktadır. Hafızlara ücret ile Kur’ân-ı kerim okutmak
zaruret olmadığı için, muhakkak caiz değildir. Tâc-üş-şerî’a, Hidâye şerhinde
diyor ki:
“Ücret ile okunan Kur’ân-ı kerimden, ne ölüye, ne de okuyana sevap hasıl
olmaz.” Aynî, Hidâye şerhınde diyor ki:
“Hafızlar, para için, mal için okumamalıdır. Hafız da, parayı veren de
günaha girer.”
Sual: Kiradaki bina ve eşyaların kırıldığında tamiri, kiracıya mı
yoksa ev sahibine mi aittir?
Cevap: Kiradaki binanın ve eşyanın tamiri ve zamanla tıkanmış boruların tamiri ev sahibine aittir. Ev sahibi tamir etmezse, kiracı evden çıkabilir. Fakat kiracı, tamiri yaptırmaya ev sahibini cebredemez, zorlayamaz. Ev sahibinin izni ile kiracı kendi yaparsa, parasını ev sahibinden kesebilir. Kiracı kendiliğinden yaparsa, kesemez. Kullanmaya lazım şeylerin tamir parasını da kiradan kesemez.