26/11/2020 Perşembe Köşe yazarı O.Ü
Kendine lazım olanı, başkasına vermek
İsâr, kendine lazım olanı, sabredip, başkasına vermektir.
Sual: İnsanın kendisinin muhtaç olduğu bir şeyi, başkasına vermesi sevap
mıdır?
Cevap: İsâr, muhtaç olduğu bir şeyi almayıp, muhtaç olan din kardeşine
bırakmak demektir. İsâr, kendine lazım olanı, sabredip, başkasına vermektir.
İnsana lazım olan şeylerde îsâr yapılır. İbadetlerde îsâr yapılmaz. Mesela,
taharetlenecek kadar suyu, setr-i avret edecek, örtünecek kadar örtüsü olan
kimse, bunları kendisi kullanır, muhtaç olana vermez.
Bir kimsenin hakkını geri vermek, ona olan borcu ödemek, adalet yapmak
olur. Hakkından fazlasını vermek, ihsan etmek olur. Muhtaç olduğu malın hepsini
başkasına vermek, isâr olur.
Sual: Bir kimse, vekil olduğu kimsenin malını, kendi istediği fiyata
satabilir mi ve kendisi satın alabilir mi?
Cevap: Umumi vekil olan kişi, sahibinin yani vekil olduğu kişinin malını,
dilediği fiyata satabilir. Fiyat söylenmiş ise, daha aşağı satamaz. Satarsa,
öder. Vekil, sahibinin malını, kendine satın alamaz ve akrabasına da satamaz.
Ancak, bunlar, umumi vekil ise veya değerinden yüksek satabilir. Umumi vekil,
peşin de, veresiye de satabilir. Fakat, peşin sat veya şu malımı sat da borcumu
ver denildi ise, veresiye satamaz.
Sual: Küçük çocuklar için verilen hediyeleri, bu çocuğa bakanlar alabilir
mi?
Cevap: Küçük çocuğa verilen hediyeyi babası kabzeder, alır. Babası yoksa,
babanın vasisi, o da yoksa, dedesi kabul eder. Dedesi de yoksa, dedesinin
vasiyet ettiği kabul eder. Bu dördünden biri varken, çocuğa bakan akrabası bile
alamaz. Bu dördünden biri yoksa, çocuğa evinde bakan kabul eder. Aklı başında
çocuğun kendisi de kabul edebilir.
Sual: Bir kimse, kız ve erkek çocuklarından birisine daha çok hediyede
bulunabilir mi?
Cevap: Salih olan oğlan ve kızlarına hediyeyi, müsavi, eşit miktarda vermek
efdaldir. Ölüm hastası olmayanın malının hepsini oğluna hediye etmesi caiz olur
ise de günahtır. Çocuğun mülkü olur ise de babaya günah olduğu Hindiyyede
bildirilmektedir. Reşid ve salih veya ilim tahsilinde olan çocuklarına daha çok
vermek caizdir. Salahları müsavi, eşit ise, müsavi, eşit olarak dağıtmalıdır.
Sual: Çocuğa gelen hediye yiyeceklerden, ana ve babası yiyebilir mi?
Cevap: Fetâvâ-yı Bezzâziyyede, çocuğa gelen hediyeden ananın, babanın yemesi caizdir deniyor.