31/08/2025 Pazar Köşe yazarı O.Ü
Ödünç istemek hangi hâllerde caiz olur?
Sual: Bir kimse, satın almak istediği her şey için, başkasından ödünç para isteyebilir mi?
Cevap: Ödünç istemek
ancak lazım olunca caiz olur. Lazım olmak da üç türlüdür:
1-Lüzûm-i îcâbî yani nafakası olmayanın veya kazancı
şüpheli olanın, helal nafaka almak için, ödünç istemesidir. Setr-i avret için
çamaşır parası da böyledir.
2-Lüzûm-i aklî yani evi olmayan kimsenin, memleketin
âdetine göre, kira veya satın almak için ödünç istemesidir. Soğuktan korunmak
için, elbise parası da böyledir.
3-Lüzûm-i istihsânî yani mevkisi, vazifesi sebebi ile,
âdete uygun giyinmek için, ödünç istemektir.
Bu üç lüzum için, faizsiz ödünç istemek caiz olur.
Yalnız bunlara ödünç verilir, zalimlere, fasıklara ödünç verilmez. Gerçekten
ihtiyacı olana ödünç verilir. İhtiyacı olmayana, malını lüzumsuz yerlere,
harama harcayana verilmez. Başkasına ödünç vererek, kendini sıkıntıya
düşürmek de doğru değildir. Nisaba malik olmayan kimsenin, kurban kesmek için
ödünç istemesi caiz değildir.
Sual: Küçük çocuğa içki içirilse, bu çocuk günaha
girmiş olur mu?
Cevap: Çocuğa günah
olmaz çünkü mükellef, sorumlu değildir. Ancak büyüklere haram olan şeyleri,
çocuğuna yaptıran kimse, haram işlemiş olur.
Sual: Vekalet nedir, bir kimse nasıl vekil yapılır?
Cevap: Vekalet; bir
kimsenin, bir işi yapmak için, başkasını kendi yerine koyması, başkasına iş
havale etmesi demektir. Yerine geçirilen başka kimseye vekil denir.
Vekil edene de, sahip denir. Bir kimsenin sözünü başkasına
götürene resul veya haberci denir.
Birini vekil yapmak, icab ve kabul ile olur. Yani,
“Seni vekil yaptım” ve “Kabul ettim” sözleri veya yazıları ile olur. Vekil,
cevap vermeden, işi yapmaya başlasa, kabul etmiş olur. İş habersiz yapıldıktan
sonra, sahibinin, izin verdim demesi ile de, vekil etmiş olur. Kiracı kira ile,
kiradaki malı tamir etmeye vekil yapılabilir.
Sual: Namazda kaç rekat kıldığını şaşıran, nasıl
hareket eder?
Cevap: Bir kimse, kaç rekat kıldığını unutsa, bu
şaşırması, ilk olarak başına geldi ise, selam verip namazı tekrar kılmalıdır.
Şaşırmak âdeti ise, düşünüp, çok zan ettiğine göre kılar. Kuvvetli zan
edemezse, az kıldığını kabul ederek tamamlar. Namazı kıldığında şüphe eden
kimse, vakit çıkmadı ise, tekrar kılar, çıktı ise kılmaz.