Özbekistân’daki tarihî ve turistik mekânlar

30/04/2019 Salı Köşe yazarı R.A

Semerkant da, Buhârâ gibi, kültürel yönden çok zengin ve 2.700 yıllık târihî bir şehirdir. İmâm Mâtürîdî’nin türbe ve külliysi buradadır.

 

Dünkü makâlemizde, biz nebze bahsettiğimiz Özbekistân’da, Hazret-i Ebû Bekir Efendimizden (radıyallahü anh) günümüze gelinceye kadar, insanları Hakk’a dâvet eden, onlara doğru yolu gösterip, gerçek saâdete kavuşturan ve kendilerine “Silsile-i Aliyye” denilen büyük âlim ve velîlerden, Buhârâ ve civârında 7 büyük zât vardır.

Goncdüvân (Goncdevân, Gucdüvân, Gucdevân, Gıjduvân) kasabasında Abdülhâlık Goncdüvânî [Silsile-i Aliyyenin dokuzuncusu; babası Abdülcemîl Malatyalı idi]; Buhârâ'ya 30 km uzaklıkta bulunan Rîveger köyünde dünyâya gelen Ârif-i Rîvegerî (Silsile-i Aliyyenin onuncusu); Buhârâ'nın Fağne köyünde doğan, büyük âlim ve velîlerden Mahmûd-i İncirfagnevî [Encirfagnevî (Silsile-i Aliyyenin onbirincisi)]; Buhârâ yakınlarındaki Râmiten kasabasında doğan, “Azîzân” ve “Pîr-i Nessâc” sıfatlarıyla anılan Alî Râmitenî (Silsile-i Aliyyenin onikincisi); Buhârâ'ya bağlı Semmâs köyünde doğan Muhammed Bâbâ Semmâsî (Silsile-i Aliyyenin onüçüncüsü); Seyyid Emîr Gilâl [Gülâl, Külâl; Silsile-i Aliyyenin ondördüncüsü], İslam âlimlerinin en meşhûrlarından olan, tasavvufta en yüksek derecelere ulaşan, Seyyid Muhammed Behâeddîn Buhârî Şâh-ı Nakşibend hazretleri (Silsile-i Aliyyenin onbeşincisi, Kasr-ı Ârifân’da) medfûn bulunmaktadırlar.

Yine bu coğrafyaya yakın olarak Denöv’de, asıl ismi Muhammed bin Muhammed Buhârî olan Alâüddîn-i Attâr ve Kâdî Muhammed Zâhid, ayrıca derin âlim ve kâmil bir velî, hem de evliyânın büyüklerinden olan Ya’kûb-i Çerhî [Silsile-i Aliyyenin onyedincisi (Tâcikistân’da)]  gibi zevâtın türbe ve külliyeleri vardır.

Buhârâ’da, isimlerini saydığımız bu türbe ve külliyyelerden başka, Leb-i Havz Câmii, Mîr Arab Medresesi, Kalan Minâresi, Ark Kalesi gibi başka turistik ziyâret mahalleri de mevcuttur.

Semerkant da, Buhârâ gibi, kültürel yönden çok zengin ve 2.700 yıllık târihî bir şehirdir. Burada ve civârında da “Silsile-i Aliyye” büyüklerinden Hâce Ubeydullah-ı Ahrâr,  Kâdî Muhammed Zâhid, Derviş Muhammed ve Hâcegî Muhammed Emkenegî’nin türbe ve külliyelerinden başka; Hadîs âlimlerinin en büyüğü olan İmâm Buhârî, Ehl-i Sünnet’in iki büyük akâid imâmından biri olan İmâm Mâtürîdî’nin türbe ve külliyeleri de bulunmaktadır.

Semerkant’ta, zikrettiğimiz mübârek mekânlardan başka, ayrıca Ebu’l-Leys-i Semerkandî Türbesi, Tîmûr Hân Türbesi, Uluğbey Medresesi, Tilla Kârî Medresesi, Şîrdâr Medresesi, Bîbî Hânım Mescidi, Registân Meydânı gibi ziyâret mekânları da mevcuttur.

Taşkent’te ise, Zengî Atâ hazretleri Türbe ve Külliyyesi, Barak Hân Medresesi, Kökel Taş Medresesi, Emîr Tîmûr Müzesi, Cuma Mescidi, Alî Şîr Nevâî Müzesi gibi yerler ziyâret mahalleridir. Orada Nûreddîn-i Taşkendî hazretleri de vardır...