04/08/2023 Cuma Köşe yazarı O.Ü
Eshab-ı kiram hangi mezhepte idi?
Sual: İngilizlerin kurmuş oldukları
bozuk fırkadaki Vehhabiler, mezhepsizler ve onların kitaplarını okuyanlar;
“mezhepler ikinci asırda meydana çıktı. Eshâb ve Tâbiîn, hangi mezhepte idi?”
demektedirler. Bunlara ne cevap vermelidir?
Cevap: Mezhep imamı
demek, Kur'ân-ı kerim ve hadis-i şeriflerde açıkça bildirilmiş olan din
bilgilerini, Eshâb-ı kiramdan işiterek toplayan, kitaba geçiren büyük âlim
demektir. Açıkça bildirilmemiş olan bilgileri de, açık bildirilmiş olanlara
benzeterek meydana çıkarmıştır. Hadîkada;
“Bilinen dört imam zamanında, başka mezhep imamları da
vardı. Bunların da mezhepleri vardı. Fakat, bunların mezheplerinde olanlar
azala azala bugün hiç kalmadı” denmektedir.
Eshâb-ı kiramın her biri müctehid idi. Hepsi de, derin âlim,
mezhep imamı idi. Her biri kendi mezhebinde idi. Hepsi de,
mezhep imamlarımızdan daha üstün, daha çok bilgili idi. Mezhepleri daha
doğru, daha kıymetli idi. Fakat, bunların kitapları olmadığı için, mezhepleri
unutuldu. Dört mezhepten başkasına uymak imkânı kalmadı. Eshâb-ı kiram hangi
mezhepte idi demek, alay komutanı, hangi bölüktendir? Yahut, fizik öğretmeni,
okulun hangi sınıfının öğrencisidir demeye benzemektedir...
Hicretten dörtyüz sene geçtikten sonra, mutlak ictihad
yapabilecek kadar derin âlim kalmadığı, kitaplarda yazılıdır. Hadîkadaki hadis-i
şerifte, yalancı, sapık din adamlarının çoğalacakları bildirilmektedir. Bunun
için, Ehl-i sünnet olan her Müslümanın, bilinen dört mezhepten birini seçerek
taklid etmesi lazımdır. Yani, bu mezhebin ilmihâl kitabını okuyup öğrenmesi,
imanını ve bütün işlerini buna uydurması lâzımdır. Böylece, bu mezhebe girmiş
olur. Dört mezhepten birini taklid etmeyen kimse, Ehl-i sünnet olamaz. Buna,
mezhepsiz ve zındık denir. Mezhepsiz kimse, ya yetmişiki bozuk fırkadan
birindedir yahut imanı gitmiş kâfir olmuştur. Böyle olduğu, Bahrde, Hindiyyede,
Tahtâvînin Zebâyıh kısmında ve İbn-i Abidînin Bâğîler kısmında yazılıdır.
Mîzân-ül kübrâda deniyor ki:
“Unutulmuş olan mezheplerin ve bugün mevcut bulunan dört
mezhebin hepsi haktır, sahihtir. Birinin, başkası üzerine üstünlüğü yoktur.
Çünkü, hepsi aynı din kaynağından alınmışlardır.”