Üveysî ne demektir?

23/09/2022 Cuma Köşe yazarı O.Ü

Tasavvuf âlimlerinin "Üveysî" demeleri, üstadı yoktur demek değildir.

 

Sual: Üveysî ne demektir, üveysi olanların üstadı yani onu yetiştiren bir rehberi yok mu demektir?

Cevap: Tasavvuf âlimlerinin "Üveysî" demeleri, üstadı yoktur demek değildir. Çünkü, üveysî demek, onun yetişmesinde rûhâniyânın da hizmeti olmuştur demektir. Hâce-i Ahrâr hazretleri Yakub-i Çerhi hazretlerinin hizmetinde yetiştiği hâlde, yani üstadı bulunduğu hâlde, Bahâüddîn-i Buhârî hazretlerinin rûhâniyyetinden de yardım gördüğü için, Hâce-i Ahrâr hazretlerine "Üveysî" denilir. Bunun gibi, Bahâüddîn-i Buhârî hazretlerinin üstadı, Seyyid Emîr Gilâl hazretleri idi. Fakat, ayrıca Hâce Abdülhâlık Goncdüvânî hazretlerinin rûhâniyyetinden de istifade ettiği için, Bahâüddîn-i Buhârî hazretlerine "Üveysî" denilmiştir. Bir kimse, üstadı bulunduğunu söylemekle berâber, Üveysî olduğunu da bildirince, ona üstadını inkâr ediyor demek şaşılacak insafsızlık olur.

Sual: Birisinin okuduğu secde âyetini işiten kimsenin, tilavet secdesi yapması gerekir mi?

Cevap: Kur’ân-ı kerimde, ondört yerde, secde âyeti vardır. Bunlardan birini okuyanın veya işitenin, manasını anlamasa da, bir secde yapması vaciptir. Başkasının okuduğu yerde bulunan, fakat işitmeyen kimse, secde etmez. Secde âyetini yazan, heceleyen, secde yapmaz. Tercümesini okuyan veya işiten, bunun secde âyeti olduğunu anlarsa, secde yapar.

Sual: Namaz kılarken, kitaplarda bildirilmeyen dualar okunsa, namaza bir zararı olur mu?

Cevap: Namazda, Kur’ân-ı kerimde ve hadis-i şerifte bulunmayan duaları okumak, namazı bozar. Dürr-ül-muhtârda; “Selam vermeden önce okunacak dua Arabi olmalıdır. Namazda başka dil ile dua etmek haramdır” buyuruluyor. İbni Âbidîn burada; “İmâm-ı Ebû Yusuf ve Muhammed, Arabiden başka dil ile kılınan namaz sahih olmaz, dediler. İmâm-ı a'zamın rahmetullahi aleyhim de sonraki ictihadı böyledir” buyurmaktadır.

Sual: Namazın vaciplerinden birini yapmamak, namazı bozar mı?

Cevap: Namazın vaciplerinden birini bilerek yapmamak, namazı bozmaz ise de günah olur. Unutarak yapmayan kimse, secde-i sehiv eder.

Sual: Bazı kitaplarda vatan-ı aslî diye bir ifade geçmektedir, ne demektir bu?

Cevap: Vatan-ı aslî; asıl yer, insanın doğduğu veya evlendiği veya başka yere yerleşmemek, orada hep kalmak niyeti ile yerleştiği yerdir.