01/05/2025 Perşembe Köşe yazarı S.A
Övülmek insanı kibre sevk eder!..
İnsan, övülmekten hoşlanır, kötülenmekten üzülür. Bunu açıkça belli eder.
Kendisini methedeni mükafatlandırır ve teşekkür eder.
Çoğunlukla övülmekten hoşlanırız... Başkaları,
tarafından beğenilmek, takdir görmek nefsin en çok hoşuna giden şeydir. Böyle olunca
artık insanlar, bizim bütün isteklerimize severek koşar ve bize hizmet ederler,
düşüncesi elde edilir. İnsanlar bu hususta dört kısma ayrılır:
Birincisi: Övülmekten
hoşlanır, kötülenmekten üzülür. Bunu açıkça belli eder. Kendisini methedeni
mükafatlandırır, teşekkür eder. Zemmedenden hoşlanmadığını; ya hareketleri ile
veya sözleri ile belli eder. İnsanların çoğu bu kısımdadır...
İkinci kısım: Methedilmekten
hoşlanır, zemmedilmekten üzülür; ama, bunu belli etmemeye çalışır, gizli
kalmasını ister, utanır. Açıkça olmasa bile içinden onu methedene dua eder,
diğerine ise bedduâ etmese bile dua da etmez. İnsan yaptığı işlerden, konuştuğu
sözlerden takdir görüp görmediğinden tereddüt eder, övülünce bu tereddüdü geçer
ve dolayısı ile zevk alır.
Bu durum insana tatlı gelse de, kendisini korkunç
tehlikelere attığını fark edemez. Şöyle ki; bütün gayretini insanların
gönüllerini kazanmaya verir. Kendini sevdirmek ve takdir kazanmak için riyâ
yapmakla ömrünü geçirir. Söz ve hareketlerinde halkın gözüne girmek için elden
gelen yaltakçılığı yapmaktan geri durmaz.
Üçüncü kısım: Onu methedenle
kötüleyen aynıdır. İnsanların görüşüne pek fazla önem vermez. Önemli olan
Rabbimizin yanında iyi olmaktır. Bunu elde etmeye çalışır.
Birine bir suç isnat edilse; hâkimin nazarında o kişi
suçsuzdur, fakat bütün şehir halkı, "o suçu o işlemiştir" deseler, ne
kıymeti var. Hâkim, onu beraat ettirir, elini kolunu sallaya sallaya evine
döner. Aksini düşünelim; Hâkimin nazarında (yaptığı incelemeler ve araştırmalar
sonucu) suçlu olduğu kanaâti hasıl olsa yine bütün şehir halkı deseler ki;
"hayır o yapmamıştır, o böyle şeyler yapmaz." Yine bir kıymet ifade
etmez. Basar cezayı, takarlar kelepçeyi eline ve hapishaneyi boylar... Bir hâkimin
kararı bu kadar önemli oluyorsa, bütün kâinatı yoktan var eden ve dilediği anda
da yok etmeye muktedir olanın kararı nasıl önemli olmaz!..
Dördüncü kısım: Methedilmekten
hoşlanmaz, zemmedilmekten ise memnun olurlar. Çünkü, övülmek insanı kibre sevk
eder, iki büyük düşmanı olan nefis ve şeytanı sevindirir. Akıllı adam
düşmanlarını sevindirir mi?
Nefislerini terbiye etmiş, kibirlenme
tehlikesi taşımayanları övmenin bir mahzuru yoktur. Peygamber Efendimizin
(aleyhisselam) Eshabını öven çok hadis-i şerifleri vardır. Onlar, en yüksek
zirvede övülmüşlerdir. Fakat nefisleri Resulullah'ın sohbetleri ile o kadar
terbiye görmüştü ki; onlar için hiçbir tehlike söz konusu olamazdı bile...