05/05/2025 Pazartesi Köşe yazarı R.A
Hindistân’daki Türk-İslâm Devletleri -2-
Bir önceki makalemizde “Hindistân’daki Türk-İslâm
Devletleri”nden bahsetmeye başlamıştık. Bugün konumuza devâm ediyoruz
efendim...
29 Nisan 2025 Salı günkü
makalemizde “Hindistân’daki Türk-İslâm Devletleri”nden (alfabetik
olarak) kısa kısa bahsetmeye başlamıştık. Makâlemizin hacmi nisbetinde şimdi
konumuza devâm edelim:
4- Cavnpûr Şarkî Devleti: Hindistân’ın Cavnpûr bölgesinde 1394 senesinde
Melik Server adında bir bey tarafından kurulan bir devlettir.
Tuğluk Sultânı Mahmûd, Delhî’nin
doğusunda ayaklanan Hindûlara karşı Melik Server’i gönderdi. Bölgede sükûneti
sağlayan Melik Server, "Sultanüş-Şark" ünvânıyla Cavnpûr’da
bağımsızlığını ilân etti. Kısa zamanda topraklarını genişletti. Tîmûr Hânın
Hindistân Seferi sırasında tarafsız kaldı. Fakat o sene vefât etti (1399).
Yerine evlâtlığı Melik Karanfil geçti. Melik Karanfil, "Mübârek Şâh"
ünvânını alarak kendi adına hutbe okuttu ve para bastırdı.
5- Delhî Türk Sultânlığı: Hindistân’daki Müslümân Gûrlu Devletinin
komutanlarından Kutbeddîn Aybeg tarafından Delhi’de kurulan Türk devletidir. Bu
devlete; Muizzîler, Halacîler, Tuğluklar ve Seyyidler olmak üzere dört Türk
sülâlesi birbiri arkasından hâkim oldular.
İslâmiyet, Aşağı İndüs vâdisine
ilk olarak Emevîler devrinde girmişti. Sonraları, Hindistân içlerine Müslümân
askerî kuvvetlerini ilk getiren Gazneli hükümdârlarıydı. Gazneliler, Pencab
bölgesini ele geçirerek, burayı Hindistân’daki dâimî merkezleri yaptılar.
İktidârlarının sonuna doğru ise, Lahor merkez olmuştu. Gaznelilerin yerini alan
Gûrlular için Pencab, Hindistân’ın fethi için önemli bir merkezdi. Gûrlu
Hânedânından, 1173 senesinden sonra Gazne’de hükümdâr olan Şihâbüddîn
(Muizzüddîn) Muhammed, Ganj Ovasında hâkimiyetini genişletti. Muînüddîn Çeştî
hazretlerinden aldığı işâretle, Ecmir’i fethetti. Emrindeki Türk asıllı
kumandânlarından Kutbeddîn Aybeg’i bütün Hindistân’ın fethiyle vazîfelendirdi.
Hindistân’da İslâmiyetin yayılmasında önemli rol oynayan Muizzüddîn, 1206
senesinde ölünce, Lahor’a giden Kutbeddîn Aybeg, sultânlık teklîfini kabûl
etti. Kuzey Hindistân’a hâkim olup, Delhi Türk Devletinin temelini attı.
6- Fârûkîler (Handeş
Devleti): Hindistân’da Gucerât bölgesinin
batısındaki Handeş ülkesinde 1399-1601 yılları arasında iki yüz yıl hüküm süren
bir hânedândır. Devletin kurucuları, kendilerinin ikinci İslâm Halîfesi
Hazret-i Ömerül-Fârûk’un torunları olduklarını söyledikleri için “Fârûkîler” denilmektedir.
Hânedânın
kurucusu Melik Râcî, önceleri Behmenîlerin hizmetinde bulunuyordu. Daha sonra
Dehli Sultânı Üçüncü Fîrûz Şâhın hizmetine girdi ve onun tarafından kuzey
Dekken’de Handeş bölgesine vâli tâyin edildi. Tuğlukîlerin çöküş yıllarında ise
istiklâlini îlân etti. Melik Râcî’nin ölümü üzerine yerine geçen oğlu Nâsır
Hân, Hinduların elinde bulunan Asirgarh şehrini zabtetti. Daha sonra buranın
yakınında Burhânpur adı ile yeni bir şehir kurdu ve devlet
merkezini de buraya taşıdı. 1437’de Behmenîlerin istilâsına uğrayan Handeş
Devleti, birinci Âdil Han ve Birinci Mübârek Han devirlerinde de, Gücerât
Sultanlığının nüfûzu altına girdi. İkinci Âdil Hân (1457-1503) döneminde
Fârûkîler, en parlak devirlerini yaşadılar.