15/09/2023 Cuma Köşe yazarı V.T
"Riya için amel edenler faydasını göremezler!"
Ebülleys-i Semerkandî hazretleri Hanefî fıkıh âlimidir.
Tefsîr, hadîs, kelâm, tasavvuf, ahlâk ve diğer ilimlerde de âlim idi. Ebû
Ca’fer Hinduvânî’nin talebesidir. İlim öğrenme silsilesi, hocası yoluyla İmâm-ı
Ebû Yûsuf hazretlerine ulaşır. 373 (m. 983) senesinde vefât
etti. Ebülleys-i Semerkandî hazretlerinin, çok değerli eserleri vardır. En
meşhûr eseri Tenbîh-ül-gâfilîn kitabıdır. Bu eserinde buyuruyor ki:
Allahü teâlânın rızâsı için değil de başka niyetlerle amel
işleyen kimsenin ameli, yorgunluk ve sıkıntı çekmekten başka bir şey değildir.
O kimsenin, âhırette amelinin mükâfatı yoktur. Gideceği yer Cehennemdir.
Amellerini Allahü teâlânın rızâsı için işleyenlerin ise, bu niyetleri
kendilerine kâfi gelir. Hadîs-i şerîfte buyuruldu ki: (Nice
oruç tutanlar vardır ki, tuttuğu orucun kendisine faydası; açlık ve
susuzluktur. Nice ibadet edenlere de ibâdetlerinden yanlarına kalan; uykusuzluk
ve zahmettir.)
Allahü teâlânın rızâsı için değil de, “gösteriş” için ve
“desinler” için ibâdet yapanın hâli şu kimseye benzer ki, kesesine çakıl taşlarını
doldurup, çarşıya çıkar. İnsanlar, dışarıdan kesesini dolu görünce, kendisi
için “Ne zengin adam” derler. O kimseye, insanların böyle söylemelerinden başka
hiçbir fayda gelmez. Hâlbuki, o çakıl taşları ile bir şey satın almak
istese, kimse bir şey vermez. Riya (gösteriş) için amel edenler, âhırette
hiçbir fayda göremezler. O hâlde, işlediği amelin sevâbını âhırette almak
isteyen kimse, amelini, ihlâs ile, riyasız olarak yapmalı, sonra unutmalı,
hatırlamamalıdır ki, amelini düşünüp gurûra kapılmasın. Bunun için, “Yapılan
bir iyiliği muhafaza etmek, onu yapmaktan daha zordur” denilmiştir, işlediği
amellerde riyaya düşmekten çok sakınmalı, Allahü teâlânın rızâ-i şerîfinden
başka niyet ve maksadların kalbine gelmemesi için, Allahü teâlâya çok
yalvarmalıdır...
“Ölüme imân eden, onun mutlaka geleceğine inanan kimse,
kötülükleri terk edip, iyi ameller işleyerek ona hazırlanmalıdır. Bu yolda bir
sıkıntı ile karşılaşılırsa sabretmeli, dünyâ sıkıntılarının, ölüm acısı ve
âhıret azapları yanında hiç olduğunu düşünmelidir.”
Muhammed bin Lebîd’in (radıyallahü anh) bildirdiği hadîs-i
şerîfte, Resûlullah (sallallahü aleyhi ve sellem) buyurdu ki:
“Sizin
için en korktuğum şey, küçük şirktir.” Eshâb-ı kiram
dediler ki: “Yâ Resûlallah, küçük şirk nedir?” Resûlullah “riyadır” buyurdu.