22/05/2023 Pazartesi Köşe yazarı R.A
Dînimizde vekâlet konusu
18.05.2023 Perşembe günü,
Ankara’da, Diyânet İşleri Başkanlığı-Dîn Hizmetleri Genel Müdürlüğü-Zekât
Hizmetleri Dâire Başkanlığı’nın organize ettiği 1 günlük “Vekâletle
Kurbân Hizmetleri Çalıştayı” programı yapıldı.
Bu toplantıya, Diyânet İşleri Başkanlığının merkez ve taşradaki
üst yöneticileri yanında, Türkiye’deki çeşitli Vakıflar, Dernekler ve Sivil
Toplum Kuruluşlarının temsîlcileri de katıldılar. Biz de, İhlâs Vakfı adına 3
kişilik bir hey’etle katıldık.
Öğleden önceki 1. Oturumda, “Kur’ân-ı Kerîm Tilâveti”ni
müteâkıben Dîn Hizmetleri Genel Müdürü Dr. Şabân Kondi’nin “Selâmlama
Konuşması”yla başlayan programda, Diyânet İşleri Başkanı Prof.
Dr. Ali Erbaş “Açılış Konuşması” yaparak
hülâsaten “Kurbân” ibâdetini anlattı.
Ondan sonra, Başkanlık Başmüfettişi M. Fâtih Demir’in “Yurtdışı
Vekâletle Kurbân Organizasyonu Kapsamında Tespitler, Teklîfler ve Çözüm
Önerileri” başlıklı bir sunumu oldu. Öğleden sonraki
oturumda da, Dîn İşleri Yüksek Kurulu Üyesi Dr. Bilâl Esen’in “Vekâlet
Yoluyla Kurbân Kesiminin Fıkhî Boyutu” başlığı altında bir
sunumu oldu.
Her 2 sunumu müteâkıben Diyânet İşleri Başkan Yardımcısı Doç.
Dr. Burhân İşliyen’in başkanlığında müzâkereler başladı; biz
de, hem öğleden önceki, hem de öğleden sonraki 2 oturumda âcizâne konuşmalar
yaptık ve bazı teklîflerde bulunduk. “Değerlendirme ve kapanış”la
program son buldu; hâtıra fotoğrafları çekildi. Gâyet güzel bir organizasyon
olduğunu ifâde edip emeği geçenleri tebrîk ediyor ve teşekkürlerimizi
sunuyoruz.
Bu münâsebetle, bugün ve yarınki makâlelerimizde, biraz “Vekâlet” konusundan
bahsetmek istiyoruz.
Sosyal ihtiyaçlardan doğan, eskiden beri bütün
toplumlarda ve hukûk sistemlerinde bulunan “vekâlet” işlemine,
Kur’ân-ı kerîmde dolaylı olarak (Nisâ, 35; Tevbe, 60; Kehf, 19); sünnette
ise doğrudan atıf yapılmıştır. (Buhârî, “Vekâlet”, 13; Ebû
Dâvûd, “Buyûʿ”, 28, “Aḳdıye”, 30; el-Muvaṭṭaʾ, “Ḥac”, 69; Müsned, IV,
376).
Diğer
hadîs-i şerîf kitaplarında, vekâlet konusu, pekçok yerde zikredilmiştir
[Buhârî, “Ṣulḥ”, 5, “Şurût”, 9, “Aḥkâm”, 39, “Âḥâd”, 1; Müslim, “Îmân”, 164,
“Hudûd”, 18, 19, 22, 23, 25, 28; Ebû Dâvûd, “Buyûʿ”, 50, “Hudûd”, 25; Tirmizî,
“Buyûʿ”, 34, 72, “Hudûd”, 4, 5, 8; Nesâî, “Cenâiz”, 63, “Nikâḥ”, 66, “Kudât”,
22; İbn Mâce, “Şadakât”, 7, “Ticârât”, 36, “Hudûd”, 7, 10; Müsned, I, 204, 238,
245, 270, 314, 328; II, 50, 242, 286, 417, 450; III, 2, 466; IV, 45, 376; V,
89, 102, 103; VI, 427]
Fıkıh
kitaplarında da, vekâlet konusuna genişçe yer verilmiştir.
Arabî lügatlerde, mu’cemlerde; Türkçe ve diğer dillerdeki Ansiklopedilerde ve kâmûslarda “vekâlet” uzunca anlatılmıştır. Bunlardan başka, “Vekâlet” konusunda makâleler yazılmış, Yüksek Lisans ve Doktora çalışmaları yapılmıştır. Ayrıca konuyla ilgili Arapça kitaplar da yazılmış ve Riyâd, Kâhire, Kuveyt ve Dimaşk’ta basılmıştır.