26/10/2021 Salı Köşe yazarı O.Ü
Kendine lazım olanı, başkasına vermek
İsâr, muhtaç olduğu
bir şeyi almayıp, muhtaç olan din kardeşine bırakmak demektir.
Sual: İnsanın
kendisinin muhtaç olduğu bir şeyi, başkasına vermesi sevap mıdır?
Cevap: İsâr, muhtaç
olduğu bir şeyi almayıp, muhtaç olan din kardeşine bırakmak demektir. İsâr,
kendine lazım olanı, sabredip, başkasına vermektir. İnsana lazım olan şeylerde
isâr yapılır. İbadetlerde isâr yapılmaz. Mesela, taharetlenecek kadar suyu,
setr-i avret edecek, örtünecek kadar örtüsü olan kimse, bunları kendisi
kullanır, muhtaç olana vermez.
Bir kimsenin hakkını
geri vermek, ona olan borcu ödemek, adalet yapmak olur. Hakkından fazlasını
vermek, ihsan etmek olur. Muhtaç olduğu malın hepsini başkasına vermek, isâr
olur.
Sual: Bir kimse, vekil
olduğu kimsenin malını, kendi istediği fiyata satabilir mi ve kendisi satın
alabilir mi?
Cevap: Umumi vekil olan
kişi, sahibinin yani vekil olduğu kişinin malını, dilediği fiyata satabilir.
Fiyat söylenmiş ise, daha aşağı satamaz. Satarsa, öder. Vekil, sahibinin
malını, kendine satın alamaz ve akrabasına da satamaz. Ancak, bunlar, umumi
vekil ise veya değerinden yüksek satabilir. Umumi vekil, peşin de, veresiye de
satabilir. Fakat, peşin sat veya şu malımı sat da borcumu ver denildi ise,
veresiye satamaz.
Sual: Küçük çocuklar
için verilen hediyeleri, bu çocuğa bakanlar alabilir mi?
Cevap: Küçük çocuğa
verilen hediyeyi babası kabzeder, alır. Babası yoksa, babanın vasisi, o da
yoksa, dedesi kabul eder. Dedesi de yoksa, dedesinin vasiyet ettiği kabul eder.
Bu dördünden biri varken, çocuğa bakan akrabası bile alamaz. Bu dördünden biri
yoksa, çocuğa evinde bakan kabul eder. Aklı başında çocuğun kendisi de kabul
edebilir.
Sual: Bir kimse, kız
ve erkek çocuklarından birisine daha çok hediyede bulunabilir mi?
Cevap: Salih olan oğlan
ve kızlarına hediyeyi, müsavi, eşit miktarda vermek efdaldir. Ölüm hastası
olmayanın malının hepsini oğluna hediye etmesi caiz olur ise de günahtır.
Çocuğun mülkü olur ise de babaya günah olduğu Hindiyyede bildirilmektedir.
Reşid ve salih veya ilim tahsilinde olan çocuklarına daha çok vermek caizdir.
Salahları müsavi, eşit ise, müsavi, eşit olarak dağıtmalıdır.
Sual: Çocuğa gelen
hediye yiyeceklerden, ana ve babası yiyebilir mi?
Cevap: Fetâvâ-yı Bezzâziyyede, çocuğa gelen hediyeden ananın, babanın yemesi caizdir deniyor.