08/04/2024 Pazartesi Köşe yazarı V.T
Şeriat üç kısımdır: İlim, amel ve ihlâs
"Tarîkat ve hakîkat yolculuğundan maksat, ihlâs elde
etmektir. İhlâs da, rıza makamında hâsıl olmaktadır."
Sirâceddîn-i Evvel hazretleri Mevlânâ Hâlid-i Bağdâdî
hazretlerinin talebelerinden ve zamânındaki büyük velîlerdendir. İsmi Osman
Sirâceddîn'dir. 1781 (H.1195) senesinde Irak'ta Cebel-i Himrin denilen yerde
doğdu. Bağdât'a giderek büyük âlimlerin yetiştiği Geylânî Medresesine devâm
etti. Sonra Şeyh Abdullah Hırpanî'nin medresesine devâm ederek, orada müderris
bulunan büyük âlim ve velî Mevlânâ Hâlid-i Bağdâdî hazretleriyle tanıştı. Onun
ilim ve feyiz kaynağı ders ve sohbetlerine devâm ederek ilimde yüksek dereceye
erişti.
Mevlânâ Hâlid hazretleri ona "Fakih Osman"
adını verdi. Tasavvuf yolunda ilerleyerek Nakşibendiyye yolu usûlüne göre
yetişti. Mevlânâ Hâlid hazretleri önce ona zâhirî ilimlerde icâzet verdi. 1867
(H.1283) senesinde Tavila'da vefât etti. Bir dersinde şunları anlattı:
Yüksek üstadımız İmam-ı Rabbânî hazretleri,
mektubatının 1. cild 36. mektubunda buyuruyorlar ki: Şeriat üç kısımdır:
İlim, amel ve ihlâs. [yâni İslâmiyetin emir ve yasak ettiği şeyleri
öğrenmek ve öğrendiklerini yapmak ve her şeyi yalnız, Allahü teâlâ için
yapmaktır.] Bu üçüne kavuşmayan kimse, şeriate kavuşmuş olmaz.
Bir kimse, şeriate kavuşunca, Allahü
teâlâ, ondan râzı olur. Allahü teâlânın râzı olması, sevmesi de, bütün dünya ve
âhıret saadetlerinin en üstünü ve kıymetlisi olduğunu, Âl-i İmrân sûresi
onbeşinci ve sûre-i Tevbenin yetmişüçüncü âyetleri bildirmektedir. O hâlde,
şeriat, dünya ve âhıretteki bütün saadetleri ele geçirten bir sermâyedir.
Şeriatin dışında aranılacak, imrenilecek hiçbir iyilik yoktur. Tasavvuf büyüklerinin
kazandıkları, tarîkat ve hakîkat, şeriatin yardımcıları, hizmetçileri olup,
şeriatin üçüncü kısmı olan ihlâsı elde etmeye yarar. Tarîkata ve
hakîkate başvurmak, şeriati tamamlamak içindir. Yoksa, şeriatten başka bir
şeyler ele geçirmek için değildir. Tasavvuf yolcularının, o yolculukta
gördükleri, tattıkları, ahvâl, mevâcîd, ulûm ve marifetler, imrenilecek,
istenilecek şey değildir. Hepsi, evhâm ve hayâlât gibi, geçici şeylerdir. O
yolcuları terbiye için, ilerletmek için, vâsıtadan başka bir şey değildir.
Bunların hepsini geçip arkada bırakıp, "Rıza makamı"na varmak
lâzımdır. Sülûk ve cezbe yolculuğundaki makamların, konakların nihâyeti, rıza
makamıdır. Çünkü, tarîkat ve hakîkat yolculuğundan maksat, ihlâs elde etmektir.
İhlâs da, rıza makamında hâsıl olmaktadır.