09/04/2020 Perşembe Köşe yazarı V.T
Mezheplere göre süt kardeşliği...
Şafiî'de, iki yaşından küçük iki çocuk, aynı kadından süt emince, süt
kardeşi olur
Şemsüddîn ibn-i Kasım el-Gazzî Şafiî fıkıh ve hadis âlimidir. 859'da (m.
1455) Filistin’de Gazze'de doğdu. İlk tahsilinden sonra Kahire’ye giderek
birçok âlimden fıkıh dersleri aldı. Daha sonra Ezher'de müderrislik yaptı. 918
(m. 1512)’de vefat etti. Bir dersinde şunları anlattı:
Şafiî mezhebinde iki yaşından küçük iki çocuk, aynı kadından süt emince,
süt kardeşi olur. Bir çocuk, bir kadının sütünü emince, bu sütün hasıl olmasına
sebep olan erkek, bu çocuğun süt babası olduğu gibi, bu erkeğin babası da, süt
dedesi, anası da, süt ninesi, kardeşleri de süt amca ve süt halası olur.
Çocuğun, süt anası ve süt babası ile ve bunların anaları, babaları ve
kardeşleri ve çocukları ve her kuşaktan torunları ile evlenmesi,
ebedî haramdır. Bunlarla soydan akraba olsaydı, yine evlenemezdi. Bu
çocuğun çocukları, bunun süt anası veya süt babası ile evlenemez. Çocuğun
hanımı, çocuğun süt babası ile ve çocuğun kocası da, çocuğun süt anası ile
evlenemez. Aynı kadından emen oğlan ile kız, süt babaları başka olsa ve başka
yıllarda emmiş olsalar bile, birbiri ile ve birbirlerinin çocukları ve
torunları ile evlenemez.
Bir erkeğin, hanımı ile süt kardeş oldukları, ama 1-2 kere emmiş olduğu
anlaşılsa, Hanefi’ye göre nikâhları bozulur. Bunu kurtarmak için diğer
mezheplerde bir çare aranır. Mesela Şafii veya Hanbeli taklit edilir. Çünkü
Şafii’de ve Hanbeli’de ayrı ayrı beş kere doya doya emmedikçe süt kardeşi
olmaz. (Artık olan olmuş, evlenmişler, çocukları olmuş, yuvayı yıkmak uygun
olmaz) diyerek evliliğe devam edilemez. Böyle hâllerde, yalnız o hususta başka
bir mezhebi taklit edilerek yuvanın yıkılması önlenir.
Hanefi’de iki yaşından küçük bir çocuk, bir kadını bir defa emse, o kadının
bütün çocukları ile süt kardeş olur. Şafii’de ise ayrı ayrı 5 kere doya doya
emmesi gerekir. 2-3 defa emerek süt kardeş olan böyle karı-koca, Şafii
mezhebini taklit ederek evliliklerini devam ettirebilirler. Şafii’yi taklit
etmeden evliliklerini devam ettirmeleri mümkün olmaz. (Şafii’ye göre süt kardeş
olmaz) diyerek, bir Hanefi, süt kardeşiyle evlenemez. Ancak, evlendikten sonra
süt kardeş oldukları meydana çıkmışsa, o zaman bir yuvanın yıkılmaması için
Şafii mezhebi taklit edilir. Böyle bir zaruret olmadan süt kardeşle evlenmek
caiz olmaz, nikâh bâtıl olur. [Hanefi ve Maliki’de bir defa, bir yudum emmekle
süt kardeş olur. Şafii’de ve Hanbeli’de ise ayrı ayrı 5 kere doya doya emmesi
gerekir. Şafii’de, iki yaşından yukarı iken emen, süt kardeş olmaz.]