09/11/2023 Perşembe Köşe yazarı O.Ü
Fıkıh ilmi ve kısımları
Sual: Fıkıh ilmi ne demektir, bu ilmin konusu nedir, nelerden bahseder ve bu ilmin kaynağı nedir, bu bilgiler nereden alınmaktadır?
Cevap: Konu
ile alakalı olarak Mecmû'a-i Zühdiyye kitabında deniyor ki:
“Fıkıh kelimesi, Arapçada, fekıha yefkahü şeklinde kullanılınca,
yani dördüncü babtan olunca, bilmek, anlamak demektir. Beşinci babtan olunca,
İslamiyetin hükümlerini bilmek, anlamak demektir. Ahkam-ı islamiyyeyi,
İslamiyetin hükümlerini bildiren ilme fıkıh ilmi adı verildi. Fıkıh bilgilerini
bilen kimseye fakîh denir. Fıkıh ilmi, insanların yapması ve yapmaması lazım
olan işleri bildirir. Hadis-i şerifte; (İbadetlerin efdali, en kıymetlisi,
fıkıh öğrenmek ve öğretmektir) buyuruldu.
Fıkıh bilgileri, Kur’ân-ı kerimden, hadis-i şeriflerden, icma-ı
ümmetten ve kıyâstan meydana gelmektedir. Fıkıh bilgisinin bu dört kaynağına
Edille-i şer'iyye denir. Fıkıh ilmi çok geniştir. Hepsi, dört büyük kısma
ayrılır:
1-İbâdât olup, beşe ayrılır: Namaz kılmak, oruç tutmak, zekât
vermek, hacca gitmek, cihat yani dinin emir ve yasaklarını yaymak. Her birinin
dalları çoktur. Cihada hazırlanmak ibadettir. Peygamber Efendimiz (sallallahü
aleyhi ve sellem) din düşmanları ile cihadın iki türlü olduğunu bildiriyor. İş
ile, söz ve yazı ile. İş ile cihada hazırlanmak, yeni silahları yapmasını ve
kullanmasını öğrenmek farzdır. Bu cihadı devlet yapar. Milletin, devlet
kanunlarına, emirlerine uyarak cihada iştirak etmesi farzdır. Zamanımızda
ikinci savaş, yani dinsizlerin yazı, film, radyo ve her çeşit propaganda ile
saldırması aldı, yürüdü. Buna karşı koymak da cihaddır.
2-Münâkehât: Evlenme, boşanma, nafaka ve daha nice dalları
vardır.
3-Mu'âmelât olup, alışveriş, kira, şirketler, faiz, miras gibi
birçok bölümleri vardır.
4-Ukûbât, yani cezalar olup, başlıca beşe ayrılmaktadır. Kısas,
sirkat, zina, kazıf, riddet, yani mürted olma cezalarıdır.”
Sual:
Her Müslümanın, yapacağı iş veya ibadetlerin, dine uygun olup olmadığını
bilmesi lazım mıdır?
Cevap: Müslüman
olduğunu söyleyen bir kimsenin, yapacağı her işin, İslamiyete uygun olup
olmadığını bilmesi lazımdır. Bilmiyorsa, bir Ehl-i sünnet âliminden sorarak
veya bu âlimlerin kitaplarından okuyarak öğrenmesi lazımdır. İş, İslamiyete
uygun değil ise, günah veya küfürden kurtulamaz.