14/08/2022 Pazar Köşe yazarı O.Ü
Uşur, mahsul toplanınca mı verilir?
Fakirler, uşurlarını
iki imama göre, zenginler İmâm-ı a'zam hazretlerinin ictihadına göre
vermelidir.
Sual: Toprak
mahsulünün zekâtı yani uşur, mahsul toplanınca mı veya toplanmadan önce mi
verilir?
Cevap: Konu ile alakalı
olarak İbni Âbidîn’de buyuruluyor ki:
“Meyvenin ve ekinin
uşru, İmam-ı a'zam ve imam-ı Züfer hazretlerine göre, bitki üzerinde meydana
geldikleri ve çürümekten emin oldukları zaman farz olur. Toplanacak hâle
gelmese de, faydalanacak, yenecek hâle gelince uşrunu vermek farz olur. İmam-ı Ebu
Yusuf hazretlerine göre olgunlaşınca, toplamadan önce farz olur. İmâm-ı
Muhammed hazretlerine göre ise, hasattan sonra, yani hepsini toplayınca farz
olur. Hasattan önce, yerinden koparıp yemesi veya başkasına yedirmesi caizdir.
Fakat, İmâm-ı a'zam hazretlerine göre, bunun uşrunu da sonra verir. İki imama
göre, bunun uşrunu vermesi lazım olmaz. Fakat, mahsulün beş vesk olması için,
bu da hesaba katılır. Olgunlaştıktan sonra koparmış ise, İmâm-ı Muhammed
hazretlerine göre, yine uşrunu vermek lazım olmaz. Hepsini topladıktan sonra
telef olanın ve çalınanın uşrunu vermek lazım olmaz.”
Fakir olanlar,
uşurlarını iki imama göre hesap edip verir. Zenginler, îmâm-ı a'zam
hazretlerinin ictihadına göre vermelidir.
İmam-ı Ebu Yusuf ile
İmam-ı Muhammed hazretlerine göre uşur vermek için, topraktan çıkan mahsulün,
bir sene dayanıklı olması ve miktarının beş veskten çok olması lazımdır. Vesk,
bir deve yükü demek olup, altmış sâ' alan bir hacim ölçeğidir. Altmış sâ',
ikiyüzelli litre olur. Buna göre, iki imam, uşur için binikiyüzelli litre nisab
olduğunu bildirmektedir. Fakat fetva îmâm-ı a'zam hazretlerinin ictihadına göre
verilmiştir.
Sual: Babam hakkı
için, namusum için diyerek yemin etmek uygun mudur?
Cevap: Bu konuda İbdâ
kitabında deniyor ki:
“Hadis-i
şerifte; (Babam hakkı için diyerek yemin etmeyiniz! Yemin, Allah ismi
ile olur) buyuruldu. Ebû Davud’daki hadis-i şerifte; (Emanet,
yani namus için yemin eden, bizden değildir) buyuruldu. (Allah’tan
başka bir isim ile yemin eden kâfir olur) hadis-i şerifini İmamı
Tirmizî hazretleri bildirmektedir.”
Sual: Ana, baba
fakirse zekât verilebilir mi?
Cevap: Anaya, babaya ve dedelerin, ninelerin hiçbirine ve kendi çocuklarına ve torunlara zekât verilmez. Bunlara, sadakayı fıtır, adak ve keffâret gibi vacib olan sadakalar da verilmez.