29/07/2025 Salı Köşe yazarı O.Ü
Organların kullanılmasına izin vermek
Sual: Ben öldükten sonra, organlarımın, hastalara verilmesini istiyorum demenin, dinen mahzuru var mıdır?
Cevap: “Ben öldükten sonra, kanımın ve organlarımın,
hastalara, yaralılara verilmesini istiyorum” demek caiz değildir. Çünkü bu söz,
organlarını vakfetmek veya sadaka olarak vermek yahut vasiyet etmek olur.
Bunların üçünün de sahih olabilmeleri için, mütekavvim mal ile yapılmaları
lazımdır. Hür insan ve hiçbir parçası mal değildir. Harpte esir alınan kölenin,
yalnız canlı olan bütün bedenine mal denilmiş ise de, organları ve ölüleri mal
değildir.
“Ben öldükten sonra, kanımın,
uzuvlarımın bir Müslüman’a verilmesine zaruret olursa, verilmesi için, izin
veriyorum” demek caiz olur.
Sual: Vekil olan bir kimse,
vekili olduğu kimsenin malını dilediği fiyata satabilir mi?
Cevap: Umumi vekil, sahibinin malını, dilediği fiyata
satabilir. Fiyat söylenmiş ise, daha aşağı satamaz, satarsa, öder. Vekil,
sahibinin malını, kendine satın alamaz, akrabasına da satamaz. Ancak, bunlar,
umumi vekil ise veya değerinden yüksek satabilir. Umumi vekil, peşin de,
veresiye de satabilir. Fakat, peşin sat veya şu malımı sat da borcumu ver
denildi ise, veresiye satamaz.
Sual: Dinen zaruret ve haraç ne
demektir?
Cevap: İnsanı bir şey yapmaya zorlayan semavi sebebe,
yani insanın elinde olmayarak hasıl olan sebebe zaruret denir.
İslamiyet’in emir ve yasak etmesi, tedavi edilemeyen şiddetli ağrı, bir uzvun
yahut hayatın telef olmak tehlikesi ve başka bir şey yapamamak mecburiyeti hep
zarurettir. Bir farzın yapılmasına mâni veya haram işlemeye sebep olanı
önlemenin meşakkatli, güç olmasına haraç denir.
Sual: Parmağı kopan bir kimse,
bunun yerine madenden, plastikten yapılmış parmak takabilir mi?
Cevap: El, ayak, parmak, burun, diş, göz, kalp ve başka
uzuvlar bozulunca, kopunca yerlerine maden, plastik koymak, diri ve ölü
insandan organ nakletmenin caiz olduğu, Hindistan âlimlerinin yayınladığı
El-muallim dergisinin 1406 nüshasında yazılıdır. Çünkü bir organı kurtarmak,
hayatı kurtarmak gibi zaruridir. Diri insanın organını, etini yemek caiz
değildir. Kanını nakletmek caizdir.
Sual: Günah olan şeyleri sevmek,
beğenmek, imana zarar verir mi?
Cevap: Küfrü, haramları,
mekruhları sevmek, beğenmek, imanı giderir.