30/03/2022 Çarşamba Köşe yazarı O.Ü
Hilâli görünce oruca başlamak...
Şabanın otuzuncu
gecesi, bir şehirde hilâl görülünce, bütün dünyada oruca başlamak lazım olur.
Sual: Ramazan ayının
başladığının bilinmesi için, gökte hilâlin, yeni ayın görülmesi gerekir mi?
Eğer böyle bir durum yoksa nasıl hareket edilir?
Cevap: Bu konuda
Merâkıl-felâhdaki hadis-i şerifte;
(Ay'ı görünce
oruç tutunuz! Tekrar görünce, orucu bırakınız!) buyuruldu. Bu emre göre,
ramazan ayı, hilâlin yani yeni ayın görülmesi ile başlar. Hilâli görmeden önce
yapılan hesap ve takvim ile başlamanın caiz olmadığını, İbni
Âbidîn, Eşi'at-ül-leme'ât ve Ni'met-i islâm sahipleri bildirmişlerdir.
Şaban ayının otuzuncu gecesi, güneş gurub edince, batınca, hilâli aramak ve
görünce gidip kadıya haber vermek, vâcib-i kifâyedir.
Ramazan ayının girmiş
olması için şabanın 29. günü, gurub vaktinde hilâli, yani gökte yeni ayı aramak
ve ayı görmek, eğer görülmezse, şaban ayını otuz güne tamamlamak lazımdır.
Şabanın otuzuncu günü öğle namazı zamanına kadar oruç tutup, o gün ramazan
olduğu ilan edilmezse, orucu bozmak lazım olur. Bozmayıp oruca devam etmek
tahrimen mekruhtur. Ramazana, hilâli görmeden başlayıp, 29. gecesi bayram
hilâli görülürse, şaban rüyet ile başlamış ise, bayramdan sonra bir gün kaza
edilir. Rüyet ile başlamamış ise, iki gün kaza tutulacağı Hindiyye ve Kâdîhânda
yazılıdır.
Bulutlu havada hilâli
bir adil Müslüman kadın veya erkeğin gördüm demesi ile, açık havada ise, birçok
kimsenin şehadet etmesi, söylemesi ile, kadı, ramazan olduğunu ilan eder. Kadı
bulunmayan yerlerde, hilâlin bir adilin gördüm demesi ile ramazan olur. İki
adilin gördüm demeleri ile bayram olur. Adil demek, büyük günah işlemeyen ve
küçük günaha alışık olmayan demektir. Adaleti şüpheli olanın da sözü kabul
olunur. Ramazana ve bayrama takvim ve hesap ile başlamak caiz olmadığı Fetâvâ-ı
Hindiyyede de yazılıdır. Hadîkada deniyor ki:
“Bidat sahibi olan
yani yetmişiki fırkanın hepsi, Ehl-i kıble oldukları hâlde, adil değildirler.”
Dürr-ül-muhtârda şahitliği anlatırken deniyor ki:
“Müslümanı kötülemek
günahtır. Adaleti yok eder. Şahitliği kabul olmaz.”
Bunun için, ramazanın,
bayramın ve hac zamanının gelmesini ve iftar ve namaz vakitlerini anlamakta ve
bütün din işlerinde, mezhebsizlerin sözlerine uymak caiz değildir.
Şabanın otuzuncu gecesi, bir şehirde hilâl görülünce, bütün dünyada oruca başlamak lazım olur.