06/05/2023 Cumartesi Köşe yazarı A.D
Ehl-i sünnetin reisi İmam-ı a’zam Ebu Hanife
Bugün, İmam-ı a’zam Ebu Hanife hazretlerinin vefat yıl
dönümüdür...
İmam-ı a’zam hazretleri Ehl-i
sünnetin reisidir. Asıl adı Numan’dır. Babasının adı, Sabit’tir. Acemistan’ın
(İran’ın) ileri gelenlerinden bir zatın soyundan olup, Faris oğullarındandır.
80 (m. 699) senesinde Kufe’de doğup, 150 [m.767]’de Bağdat’ta şehit edildi...
İmam-ı a’zam, küçük yaşta
Kur’ân-ı kerimi ezberledi ve Arapçanın o zaman tasnif edilmekte olan sarf,
nahv, şiir ve edebiyatını öğrendi. Hocası Hammad’ın derslerine yirmi sekiz yıl
devam edip emsalsiz bir dereceye ulaştı, daha ders aldığı sırada fıkıhta
tanınıp meşhur oldu. Tasavvuf bilgilerini ise Muhammed Bakır, ondan sonra
da Silsile-i aliyyenin büyüklerinden olan Cafer-i Sadık hazretlerinden öğrendi.
Yüksek makamlara kavuştu.
İmam-ı a’zam, ömrü boyunca,
insanları, imandan ayırmaya çalışan ve kendilerine “Dehriyyun” denilen
dinsizlerle ve sapık fırkalarla mücadele etti. Bunların başında ibni
Sebeciler, Hariciler ve Mürcie, Mutezile, Cebriyye gibi fırkalar
gelmekteydi.
***
İmam-ı a’zam ticaretle de uğraşırdı. Talebelerinin ihtiyaçlarını
kendi kazancından karşılardı. Talebelerine son derece şefkatli davranır,
onların ilimde iyi yetişmeleri için büyük titizlik gösterirdi... Otuz yıllık
müddet içinde, derslerinde yetişen talebelerinin herbiri o zaman çok genişlemiş
olan İslam dünyasının her tarafına yayılarak müftilik, müderrislik, kadılık
gibi çeşitli vazifelerle büyük hizmetler yapmak suretiyle Peygamber efendimizin
bildirdiği yol olan Ehl-i sünnet itikadını ve fıkıh ilmini her tarafa yaydılar
ve bu hususta kıymetli kitaplar yazdılar. İnsanlara doğru yolu gösterip saadete
kavuşturdular. Bu hizmeti kendilerinden sonraki asırlara da aksettirdiler.
***
İmam-ı a’zam bütün zorlamalara rağmen hükûmet ve siyaset
işlerine asla karışmadı. İkinci Abbasi halifesi Ebu Cafer Mensur zalim idi. Bu
yüzden İmam-ı a’zamı hapsettirip işkence yaptırdı. Her gün vurulacak sopa
adedini arttırdı. Sopa adedi yüz olduğu gün, İmam yıkıldı. Yatarken ağzına
zehir akıttılar, şehit oldu...
Büyük âlimlerden Şu’beye vefat haberi ulaşınca; “İlim ışığı söndü, ebediyen
onun gibisini bulamazlar” dedi.
“Yüz
elli senesinde dünyanın ziyneti gider” hadis-i şerifinin,
imam-ı a’zam için olduğunu İslam âlimleri bildirmiştir. Çünkü o tarihte imam-ı
a’zam gibi bir büyük vefat etmemişti. Mezhebi, İslam âleminin büyük bir kısmına
yayıldı. Selçuklu Sultanı Melikşah’ın vezirlerinden Ebu Sa’d-i Harezmi imam-ı
a’zamın kabri üzerine mükemmel bir türbe ve çevresinde bir medrese yaptırdı.
Daha sonra Osmanlı padişahları bu türbeyi defalarca tamir ettirdi... Allahü
teala şefaatlerine nâil eylesin...