08/02/2023 Çarşamba Köşe yazarı H.Y
Anadolu'da İngilizlerin misyoner faaliyetleri...
Altmışaltı Ermeni köyünden
62’sinde misyoner teşkilâtı kurulmuş ve her üç köy için bir kilise
yapılmıştı.
İslam
Düşmanları -20-
Mason M. Reşîd paşanın
hâzırladığı, (Gülhâne Fermânı)’ndan
sonra, Osmanlı devletindeki misyoner faaliyetleri arttı.
Anadolu'nun en güzel yerlerine kolejler açıldı. Fermândan yirmi
bir sene sonra, Harput'ta, 1859’da (Fırat Koleji) açıldı.
Bu binâ yapılırken hiçbir masraftan kaçınılmadı. Bu arada misyonerler, Harput
ovasında 62 merkez kurmuşlardı. 21 kilise yapılmıştı. Altmışaltı Ermeni
köyünden 62’sinde misyoner teşkilâtı kurulmuş ve her üç köy için bir kilise
yapılmıştı.
Yediden yetmişe, bütün Ermeniler müslümanlara ve Osmanlıya karşı
düşman edilmişti. Misyoner kadınlar da, Ermeni kadınlarını ve kızlarını bu
husûsta yetiştirmek için, büyük gayret sarf etmişlerdi. Meşhûr kadın misyoner Maria
A.West, daha sonra neşrettiği (Romance of Mission) kitâbında, (Ermenilerin
rûhuna girdik, hayâtlarında ihtilâl yapdık) demekdedir.
Bu faaliyet Ermenilerin bulunduğu her yerde yapıldı.
Gâziantepde, (Antep Koleji) ve
Merzifon'da, (Anadolu Koleji), İstanbul'da
ise (Robert
Koleji), bunların başlıcalarındandır...
Meselâ Merzifon Kolejinde, hiç Türk talebe yoktu. 135 talebeden
108’i Ermeni, 27’si de Rumdu. Bunlar leylî [yatılı] olarak Anadolunun her
yerinden toplanmış talebelerdi. Müdürü, diğerlerinde olduğu gibi, bir râhipti.
Bu arada, Anadolu kaynamaya başladı. Ermeni komiteciler,
Müslümanları insafsızca katlediyor, Müslüman köyleri yakıyor, vatanın bekçisi
ve sâhibi Osmanlıya hayat hakkı tanımıyordu. Bu Ermenilerin takîbi sonucu, 1893 senesinde
yaptıkları büyük katliâmlarda komitacıların bu kolejde yuvalandıkları, bütün
faaliyetlerinin hâzırlığını burada yaptıkları ve reîslerinin Kayayan ve Tumayan adlı
kolej muallimleri olduğu ortaya çıkarıldı. Bunun üzerine misyonerler, bütün
dünyayı ayağa kaldırdılar. Bu iki hâin Ermeni'yi kurtarmak için, Amerika'da ve
İngiltere'de çok büyük nümâyişler tertip ettiler. Bu sebep ile, İngiltere ile
Osmanlı devletinin arası açıldı...
İşin tuhafı, 1893’te, İngiliz misyonerlerin tertip ettiği bu nümâyişlerde Merzifon Anadolu Kolejinin müdürü de, Londra'da bunların içinde idi. Anadolu'da, Müslümanlara karşı yapılan katliâmlar, Hıristiyan kitâplarında aksine çevrilerek, yazıldı. Bu yalanlardan biri, Beyrût'ta hâzırlanan (El-müncid) arabî lügat kitâbında, (Maraş) kelimesinde yazılıdır...