15/02/2022 Salı Köşe yazarı O.Ü
Kâr haddi koymak
Esnaf, fiyatları, mal
oluşunun iki misline çıkarırsa, hükûmetin uygun bir narh koyması caiz olur.
Sual: Dinimizde belli
bir kâr haddi var mıdır, satılan mallara sınırlama getirilebilir mi?
Cevap: Konu ile alakalı
olarak İbni Âbidînde deniyor ki:
“Enes bin Mâlik
hazretleri nakleder ki, Medîne-i münevverede, pahalılık oldu. Ya Resulallah!
Fiyatlar yükseliyor. Bize kâr haddi koyunuz denildi. (Fiyatları
koyan Allahü teâlâdır. Rızkı genişleten, daraltan, gönderen yalnız Odur. Ben,
Allahü teâlâdan bereket isterim) buyurdu. Dürr-ül-muhtârdaki hadis-i
şerifte; (Kâr haddi koymayınız! Fiyat koyan, Allahü teâlâdır) buyurdu.
Esnafın hepsi fiyatları, fahiş olarak yani mal oluş fiyatının iki misline
çıkardığı, arttırdığı, millete zarar ve zulüm hâline geldiği zaman, hükûmetin,
tüccarlara danışarak uygun bir narh, kâr haddi koyması caiz olur.”
Hükûmetin koyduğu bu
fiyata uymak vaciptir. Bunun gibi, adaleti, milletin haklarını, hürriyetlerini
koruyan kanunlara uymak lazımdır. Bunları korumak için, hükûmete yardımcı
olmalı, mal, vergi kaçakçılığı yapmamalıdır. Gayr-i müslim hükûmetlerin
kanunlarına da karşı gelmemelidir.
Sual: Vakıf olarak
yapılmış bir bina, eskimiş ve kullanılamaz duruma gelmiş ise, bu binanın
malzemelerini başka yerde kullanmanın mahzuru olur mu?
Cevap: Vakıf olarak
yapılan cami, bina harab olunca, işe yaramayan parçaları satılıp, kendi
tamirine, tamiri mümkün değilse, yakın bulunan bir vakıf binanın
tamirine, onun ihtiyacına sarf edilir. Başka bir yere sarf edilemez.
Sual: Bir kimsenin,
dükkânında, mağazasında mallarını satarken, salevat ve benzeri tesbihleri
söylemesi, dinimiz açısından uygun olur mu?
Cevap: Konu ile alakalı
olarak İhtiyâr kitabında deniyor ki:
“Tesbih, tahmid,
tekbir, Kur’ân-ı kerim, hadis-i şerif ve fıkıh kitabı okumak sevaptır. Ahzâb
suresinin 35. âyetinde mealen; (Allahı çok zikreden erkeklerin ve
kadınların günahları affolur ve çok sevap verilir) buyuruldu.
Tüccarın, malını müşteriye gösterirken, bunları okuması ve kelime-i tevhid,
salevat okuması günahtır. Bunları, para kazanmaya alet etmek olur.”
Sual: Abdest alırken,
uzuvları kaç kerre yıkamalıdır?
Cevap: Abdest alırken, yıkanacak yerleri, üç kerre su dökmek değil, üç kerre tam yıkamak sünnettir. Üçten fazla yıkamak mekruhtur. Üçü sayarken şaşırırsa, üç yapar. Fazla oldu ise, mekruh olmaz.