23/06/2025 Pazartesi Köşe yazarı V.T
"Hiçbir şey, verâ gibi olamaz!.."
İnsanların meleklerden daha üstün olabilmesi, verâ
sâyesindedir...
Nûreddîn Ali Echürî hazretleri
Mâlikî mezhebi fıkıh âlimlerinin büyüklerindendir. 967 (m. 1560) senesinde
Mısır’da doğdu. 1066 (m. 1656) senesi Cemâzil-evvel ayının başlarında, Mısır’da
vefât etti. Kâhire’de Mâlikî mezhebi fıkıh âlimlerinin reîsi idi. Ders okuttu.
Fetvâlar verdi. Çok talebe yetiştirdi. Buyurdu ki:
Sûre-i Haşrin yedinci âyetinde
meâlen, (Resûlümün getirdiği emirleri alınız, itaat ediniz! Nehy, men, yasak
ettiği şeylerden sakınınız!) buyuruldu. Görülüyor ki, dünyada felaketlerden,
âhırette azâbdan kurtulmak için, iki şey lâzımdır: Emirlere sarılmak,
yasaklardan sakınmak! Bu ikisinden, en büyüğü, daha lüzûmlusu, ikincisidir ki,
(Verâ) ve (Takvâ) denir.
Resûlullahın yanında, birisinin
çok ibâdet ettiğini, çok uğraştığını söylediler. Birisinin de, yasak edilen
şeylerden çok sakındığını söylediklerinde, (Hiçbir şey, verâ gibi olamaz!)
buyurdu. Yâni, yasaklardan sakınmak, daha kıymetlidir buyurdu. Bir hadis-i
şerifte de, (Dîninizin direği verâdır) buyurdu. İnsanların meleklerden daha
üstün olabilmesi, verâ sâyesindedir ve terakkî etmeleri, yükselmeleri bu
sâyededir. Melekler de, emirlere itaat etmektedir. Hâlbuki melekler, terakkî
edemiyor. O hâlde, verâa sarılmak ve takvâ üzere olmak, her şeyden daha
lüzûmludur. İslâmiyette en kıymetli şey takvâdır. Dînin temeli takvâdır. Verâ
ve takvâ, haramlardan kaçınmak demektir. Haramlardan tamamen kaçınabilmek için,
mubâhların fazlasından kaçınmalıdır. Mubâhları, lâzım olduğu kadar,
kullanmalıdır. Bir insan, mubâh, yâni İslâmiyetin izin verdiği şeylerden, her
istediğini yapar, taşkınca mubâh işlerse, şüpheli şeyleri yapmaya başlar.
Şüpheliler ise, haram olanlara yakındır.
İnsanın nefsi, hayvân gibi,
kendine düşkündür. Uçurum yanında dolaşan, bir gün uçuruma düşebilir. Verâ ve
takvâyı tâm yapabilmek için, mubâhları lâzım olduğu kadar kullanmalı, zarûret
miktârını aşmamalıdır. Bu kadarını kullanırken de kulluk vazîfelerini
yapabilmek için kullanmaya niyet etmelidir. Böyle niyet etmeden, az kullanmak
da günah olur. Azı da çoğu gibi zararlı olur.
Mubâhların
fazlasından tamamen kaçınabilmek, her vakit ve hele bu zamanda, hemen hemen
mümkün değildir. Hiç olmazsa, haramlardan kaçınmalı, mubâhların fazlasından da
elden geldiği kadar sakınmaya çalışmalıdır.