"Herkese karşı hürmetkâr ol..."

06/07/2019 Cumartesi Köşe yazarı V.T

“Büyüğümüze hürmet, küçüğümüze merhamet etmeyen bizden değildir...”

 

Hasan Ünsî Efendi, evliyânın büyüklerindendir. 1055 (m. 1645)’de Kastamonu-Taşköprü’de doğdu. 1136 (m. 1723)’de İstanbul’da vefât etti. Sarayda görev yapan bir talebesine şöyle nasihat etti:

Sultân'ın yanında çok konuşma, ilim ehlinden tanımadığın birisi varken, Sultân'ın yanına girme. Belki senin durumun ondan aşağı olur da, sen ona üstünlüğünü göstermek istersin. Bu ise sana zarar verir. Eğer sen ondan üstün isen, ilmini göstermen sebebiyle belki sana kızılabilir. Böylece insanların nazarında kıymetin düşer...

Sultan sana bir işini arz ederse, o işin bilgine muvafık olduğunu bilmeden kabul etme...

Ticâret ve dünyâ işinden, ilimle alâkalı ise konuş, yoksa, insanları dünyâya ve mala teşvik etmiş gibi olursun. Bu ise, insanların senin hakkında sû-i zan etmelerine ve kendilerinden bir şey istediğini zannetmelerine sebep olur...

Halkın arasında gülme. Fazla çarşıya çıkma. Çocuklar ile konuşup, onların başlarını okşamakta bir mahzur yoktur. Yolun ortasında halktan yaşlılarla yürüme. Eğer onlardan geride yürürsen ilmin şerefini ihmâl etmiş olursun. Yaşlılardan önde yürürsen, onlara hürmetsizlik etmiş olursun. Hâlbuki Resûlullah (sallallahü aleyhi ve sellem); “Büyüğümüze hürmet, küçüğümüze merhamet etmeyen bizden değildir” buyurdu... 

Yol ortasında oturma. Oturmak istersen, mescidde otur. Mağazalarda oturma. Çarşıda ve mescidde bir şey yeme...

İpek elbise giyme. Ailenin bütün ihtiyâçlarını yerine getirmeye gücün yeteceğini iyice bilmeden evlenme. Önce ilim öğren. Sonra helâlinden mal kazan, ilim öğrenme zamanında mal kazanmak için uğraşırsan, ilim elde etmekten mahrûm kalırsın, ilimden önce evlenirsen, çoluk çocuğun olur, onların ihtiyâçlarını temin etmek zorunda kalırsın. İlim elde etmeye ve helâlinden mal kazanmaya fırsat bulamazsın. İşinin azlığında, kalbin boş, zihnin meşgul değilken, ilimle meşgul ol. Allahü teâlâdan çok kork, takvâya sarıl. Emânete riâyet et. Herkese nasihat eyle. İnsanları aşağı görme. Hem kendine, hem de başkalarına hürmetkâr ol. Onların seninle olan işlerinin dışında, insanlarla fazla beraber olma. Sana bir mesele sormak isteyenlerin suâllerinin dışında, başka meselelere girme. Sonra, suâlinin cevâbında zihinleri karışabilir.