15/11/2022 Salı Köşe yazarı V.T

Ahmed bin Muhammed Feyyûmî hazretleri kıraat âlimidir. Yukarı Mısır'daki Feyyûm şehrin­de doğdu. Daha sonra Kahire'ye giderek devrinin en büyük âlimi Ebû Hayyân Endelüsî'nin yanında tahsilini tamamladı ve Suriye'nin Hama şehrine yerleşti. Burada çok talebe yetiştirdi. 770 (m. 1368) yılında Hama'­da vefat etti. "Misbâhu’l-münîr" isimli kitabında şöyle yazmaktadır:

Allahü teâlânın isimleri çoktur. Sayısını bilmiyoruz. İsimlerinden doksandokuzunu, Kur’ân-ı kerîmde insanlara bildirmiştir. Allahü teâlânın doksandokuz ismine (Esmâ-i hüsnâ) denir. Allahü teâlânın isimleri Tevkîfi, yani İslâmiyetin bildirmesine bağlıdır. İslâmiyetin bildirdiği isimler ile çağrılır ve onlar ile zikrolunur. Bunlardan başka isimler ile çağırmaya, zikretmeye, İslâmiyet izin vermemiştir. Allahü teâlâya yakışmaz manâ çıkmayan, Ona yakışan isim söylenebilir. Çoğunluk ise, belli doksandokuz isimden başkası söylenemez dedi. Kur’ân-ı kerîmde, (Benim ismim Allah'tır. Beni Allah diye çağırınız. Allah diye ibâdet ediniz. Allah diye yalvarınız!) meâlinde müteaddid âyet-i kerîmeler vardır.

Allahü teâlânın, Kur’ân-ı kerîmde bildirdiği doksandokuz isminden birçoğu, yaratıcı olduğunu göstermekdedir. Meselâ, Mukît, Hâlık, Bâri, Müsavvir, Razzâk, Mübdi, Mu’îd, Muhyî, Mümît, Kayyûm, Vâlî, Bedî’ isimleri böyledir. Bu oniki isimden, meşhûr olan (Hâlık) ismi, takdîr, tayin edici demektir. (Bâri) var edici demektir. (Müsavvir) sûret vericidir. Meselâ, bir mühendis, binâ yapmak isteyince, önce lâzım olan malzeme, arsa, odaların adedi, büyüklüklerini takdîr ve tayin eder, keşfeder, plân hâzırlar. Halk, bu demektir. Sonra mimâr bu plâna göre binâyı yapar. Mimâr binânın bârisi olur. Nihâyet, binânın nakışları, süsleri yapılır. Bunu yapan, musavvir olur.

Allahü teâlânın, her işinde, şerîki, ortağı yoktur. Her varlığın hâlıkı, bârisi, müsavviri yalnız Odur. Yaratmak, yoktan var etmektir. Maddeyi yok iken var etmek ve var ettikten sonra, başka bir varlığa çevirmek de yaratmaktır. Meselâ, (İnsanı nutfeden, cinni ateş alevinden yarattı) meâlindeki âyet-i kerîme böyle olduğunu bildirmektedir. Yaratıcı, yalnız Allahü teâlâdır. Allah’tan başkasına, her ne maksatla olursa olsun yaratıcı demek küfürdür.