18/03/2025 Salı Köşe yazarı R.A
Sadaka-i fıtrın önemi
Hadîs-i şerîfte buyuruldu ki: “Sadaka-i fıtr, oruçlunun, uygunsuz
sözlerinden meydâna gelen günâhları temizler.”
Büyük âlim Seyyid Abdülhakîm Arvâsî (rahmetullahi
aleyh): “Sadaka; belâların önlenmesine, ömrün uzamasına, bedenin
sıhhatli olmasına, malın artmasına vesîle olur” buyurmuştur.
Ayrıca, “Zekât borcu veya başka borcu olanın sadaka vermesi sevâb
olmaz, günâh olur” da demiştir.
Evliyânın gözbebeklerinden İmâm-ı Rabbânî (kuddise
sirruh) da “Ölüler için duâ ve istiğfâr ederek ve onlar için sadaka
vererek, imdâdlarına yetişmek lâzımdır” buyurmuştur.
“Sadaka-i fıtr”a “fitre” veya “fıtra” da
denilir. Sevgili Peygamberimiz, hadîs-i şerîflerinde buyurmuşlardır ki:
“Sadaka-i fıtr, zenginlerinize bir
tezkiyedir [temize çıkarma, temizleme]. Fakîrleriniz de verirse,
Allahü teâlâ onlara daha çoğunu verir.” [Ebû Dâvûd]
“Ramazân orucu, gökle yer arasında durur. Sadaka-i
fıtr verilince yükselir.” [Ebû Hafs]
“Sadaka-i fıtr, oruçlunun, uygunsuz sözlerinden
meydâna gelen günâhları temizler.” [Beyhekî]
Sadaka-i Fıtr vermek kimlere vaciptir?
Hanefî mezhebinde, ihtiyâcı olan eşyâdan ve
borçlarından fazla olarak, zekât nisâbı kadar malı, parası bulunan her hür
Müslümânın, Ramazân Bayramının birinci günü sabâhı, tan yeri aydınlanırken,
fitre vermesi vâcip olur. (Merâkıl-felâh, Fethul-kadîr, Dâmâd, İbn-i Âbidîn)
[Nisâb, 96 gr altın veya bu değerde para, ticâret
malı demektir. Hayvânlarda nisâb değişiktir; meselâ koyunda 40, sığırda
30’dur.]
Nisâba mâlik değilse fitre vermesi vâcip olmaz; fakat
fakîrin de sadaka-i fıtr vermesi iyidir. Diğer
üç mezhepte [Şafiî, Mâlikî ve Hanbelî mezheblerinde], bir günlük
yiyeceği olanın da fıtra vermesi farzdır. (Meârifüs-sünen)
Sadaka-ı fıtır fakîrlere verilmelidir; sâlih olanlar
tercîh edilir. (Dürer)
Fıtra nisâbı hesâb edilirken bahsedilen ihtiyâç
eşyâsı, kıymetleri ne kadar çok olursa olsun, bir ev, bir
aylık yiyecek, her yıl üç kat elbise, çamaşır, evde kullanılan eşyâ ve âletler,
binecek vâsıtası, meslek kitâbları ve ödiyeceği borçlardır. (Merâkıl-felâh,
Hidâye, Dâmâd, İbn-i Âbidîn)
Fıtra ve kurbân nisâbı hesâbına katılacak malın
ticâret için olması şart olmadığı gibi, elinde bir yıl kalmış olması da lâzım
değildir. (Halbuki zekâtta elinde bir yıl kalması ve ticâret için
olması şarttır.)
Sadaka-i Fıtrın miktarı ne kadardır?
Sadaka-i fıtrın miktarı her yıl değişmez; bu miktarlar
kıyâmete kadar hiç değişmez. Fıtra olarak, yâ bizzât yarım sâ' (1.750 gr)
buğday veya buğday unu veya bir sâ' (3.500 gr) arpa veya hurma veya kuru üzüm
verilir yahut da değeri kadar altın veya gümüş verilir. Buğday, un ve
diğerlerini vermek güç olursa, bunların kıymeti kadar, ekmek veya mısır da
verilebilir. (Meârifüs-sünen, Fetâvâ-i Kâdîhân)
Fıtrayı ne zaman vermek lâzımdır?
Bayramın birinci günü sabâh namâzı
girdiği ânda, nisâb mikdârı kadar mala mâlik olanın fıtra vermesi vâcib olur. O
ândan sonra nisâba kavuşanın fıtra vermesi vâcib olmaz. (Fethul-kadîr,
Merâkıl-felâh, İbn-i Âbidîn)