23/07/2022 Cumartesi Köşe yazarı A.D
Edep, hayâ bu milletin yaradılışında vardır...
"Biz Türkler
saygılı ve edepli insanlarız. Cenab-ı Hakk (Zenginliği isteyene veririm.
Ama edebi, güzel ahlakı ben istediğime veririm) buyuruyor..."
Edep; güzel terbiye, iyi davranış, güzel ahlak, hayâ, nezaket, zarafet gibi manalara gelir. Mesela terbiyeli çocuk, edepli çocuk demektir. Hadis-i şerifte, (Evladınızı edepli, terbiyeli yetiştirin) buyuruluyor. Dinimiz, baştan başa edeptir. Peygamber efendimiz, bir kimsenin yanında iki diz üzerine oturur, ona saygı olmak için mübarek bacağını dikip oturmazdı...
***
Büyük âlim ve velî
Bayezid-i Bistami hazretlerine sevenlerinden birkaçı;
-Filan şehirde âlim
evliya bir zat var, ziyaret edelim, diye ısrar ettiler. Sonunda
bunları kırmamak için razı oldu, o zatı görmek için yola çıktılar... Nihayet o
kimsenin bulunduğu şehre geldiler. Camiyi sorup, o yöne doğru yürüdüler. Tam
yaklaşmışlardı ki o şahsı caminin önünde gördüler. Hemen;
-İşte efendim, o
mübarek zat, şu gördüğümüz kimse, diye söylediler... O adam, o anda
yere tükürdü. Bunun üzerine Bayezid-i Bistami hazretleri;
-Geri dönüyoruz,
görüşmeye lüzum kalmadı, dedi. Sevenleri ısrar etti;
-Efendim bunca yol
geldik, o mübarek zat da işte karşımızda, görüşmeden nasıl geri döneriz, dediler. Fakat
ısrarları fayda vermedi. Sevenleri yine;
-Âlim ve evliya
zattır, bir görüşsek, diye ısrar edince, Bistami hazretleri buyurdu ki:
-O kimse, evliya ve âlim olamaz. Çünkü kıble cihetine tükürdü. Bu adam
Resulullaha karşı lazım olan edeplerden birini gözetmedi. Velî olmak için
lazım olan edepleri de gözetemez... Hiçbir biedep vasılı ilallah
olamamıştır. Yani hiçbir edepsiz, Allahü teâlânın velî kulu, sevgili kulu
olamamıştır...
"Edepli ol! Edep insanın başında görünmez bir taçtır... Edepten mahrum bırakılan kimse, bütün hayırlardan mahrum bırakılmış olur... Ben edebe ve saygıya çok dikkat ederim. Saygıyı aştı mı ben orada yokum. Osmanlı Devleti'ni ayakta tutan saygı ve edep olmuştur. Bakın bazı Orta Doğu ülkelerindeki insanlara, Kur'ân-ı kerimi koyuyor başının altına, upuzun yatıyor. Ama Osmanlı Mushafı göbeğinin altında hiç tutmamış. İşte o edep, Osmanlıyı 600 sene ayakta tutmuştur... Hangi ailede edep, saygı varsa, o ailede mutluluk vardır. Hangi ailede karşılıklı saygı yoksa o ailede hep kavga-gürültü vardır... Camilerin kapılarına, dergâhların girişlerinde 'Edep ya Hû' yazar. Saygı ve edep, bu asil milletin yaradılışında, özünde vardır. Yapımız itibarıyla biz Türkler saygılı ve edepli insanlarız. Cenab-ı Hakk (Zenginliği isteyene veririm. Ama edebi, güzel ahlakı ben istediğime veririm) buyuruyor..."