25/08/2023 Cuma Köşe yazarı A.D
Cahil kimselerin en bariz özellikleri nelerdir?
Asr-ı saadetten uzaklaştıkça ilim
azalacak, cehalet çoğalacaktır. Cahillik çoğalınca da, sapıklar türeyecek,
halkı sapıtmaya çalışacaklardır. Bir hadis-i şerifte buyuruldu ki: "Kıyamete
yakın ilim azalır, cehalet artar. İlmin azalması, âlimlerin azalması ile olur.
Cahil din adamları, kendi görüşleri ile fetva verir, insanları doğru yoldan
saptırırlar." [Buhari]
Peki cehalet nedir ve cahillerin en bariz özellikleri nelerdir?
Muteber kitaplarda buyuruluyor ki:
Câhiller şu alâmetlerle belli olur:
Birincisi: Her
şeye öfkelenirler, sinirlenirler. İnsana, hayvana, hoşlanmadıkları bir şeyle
karşılaştıkları her şeye kızarlar, öfkelenirler.
İkincisi: Faydalı,
faydasız demeden akıllarına geldiği gibi konuşurlar. Akıllı olan bir kimse,
Müslümana yakışmayan, faydasız söz söylemez, bilâkis ya dünya ile alâkalı veya
âhıreti ile alâkalı sözler konuşur.
Üçüncüsü: Mallarını,
mülklerini faydasız işlerde sarf ederler. Âhirette faydası olmayan, hattâ
âhirete zarar verecek işler yapan yerlere yardım yapar.
Dördüncüsü: Herkesin
yanında sırlarını söylerler. Müslüman nerede nasıl konuşacağını; her sözün
her yerde söylenmeyeceğini bilir.
Beşincisi: Her
insana itimat ederler. İtimat edilecek kimseyi iyi tanımak lâzımdır. Birkaç
defa karşılaşıp konuşmakla kişi anlaşılamaz.
Altıncısı: Dostunu,
düşmanını bilmezler. Müslümana yakışan, dostunu tanıyıp ona bağlanmak,
düşmanını tanıyıp ondan da sakınmaktır.
İsâ aleyhisselâm buyurdu ki: "Allahü teâlâyı unutarak
yapılan her söz boştur. Tefekkür ile geçmeyen her sükût hâli gaflettir. İbretli
olmayan her bakış bir oyundur. Sözü Allahı zikir, sükûtu tefekkür, bakışı ibret
olanlara ne mutlu!.."
Rebî bin Haysem hazretleri her sabah kalktığında bir
kâğıt ile bir kalem alarak o gün konuştuğu her sözü yazar, akşam olunca da
onlarla kendisini hesaba çekerdi. İşte zâhidlerin ameli böyleydi.
Onlar, dillerini koruma hususunda, her türlü külfete katlanırlar. Dünyada kendi
kendini hesaba çekerlerdi. Herkesin kendisini hesaba çekmesi gerekir. Zîrâ
dünyada kendi kendini hesaba çekmek, âhirette hesaba çekilmekten çok daha
kolaydır.
Evzâî hazretleri "Mümin az konuşur, çok iş yapar.
Münâfık ise çok konuşur, az iş yapar" buyurdu.
Resûlullah efendimiz buyurdu ki:
"Beş
şey vardır ki münâfıkta bulunmaz. Bunlar; dinde bilgi sâhibi olmak, dilini
fuzûliyattan, boş şeylerden korumak, güler yüzlü olmak, kalbinde nûr bulunmak
ve Müslümanlar arasında sevilmektir."