06/08/2021 Cuma Köşe yazarı V.T
Ezân, herkese bildirmek demektir
Medîne’de ilk ezân
okuyan, Bilâl-i Habeşî; Mekke’de ise, Habîb bin Abdurrahmân hazretleridir.
Rebî bin Süleymân
Murâdî hazretleri İmam-ı Şâfiî’nin talebelerindendir. 174 (m. 791)’de Mısır’da
doğdu. Kısa zamanda İmam-ı Şâfiî hazretlerinin ileri gelen talebeleri arasına
girdi. Fustat’taki Amr bin Âs Camii'nde müezzinlik yapan, bundan dolayı
“Müezzin” lakabıyla anılan Rebî, 270 (m. 884)’de vefat etti. Buyurdu ki:
Ezân, herkese
bildirmek demektir. Belli olan Arapça kelimeleri sırası ile okumaktır. Ezân
okumak, hicretten önce Mekke’de, Miraç gecesi başladı. Hicretin birinci
senesinde, namâz vakitlerini bildirmek için emrolundu...
Ezânın, mahalle
mescidinde, yüksek yerde okunması sünnettir. Sesini yükseltmesi lâzımdır. Fakat
çok bağırmak için, kendini zorlamamalıdır. Beş vakit namâz için ve cuma
namâzında hatîbin karşısında, erkeklerin ezân okuması sünnet-i müekkededir.
Kadınların ezân ve ikâmet okuması mekrûhtur. Çünkü seslerini yükseltmeleri
harâmdır. Ezân, başkalarına vakti bildirmek için, yüksekte okunur. Hâzır olan
cemaat için veyâ kendi için olan ezân ve ikâmet yerde okunur. Vitir, bayram,
terâvîh ve cenâze namâzları için ezân ve ikâmet okunmaz. Ezân okunurken, hareke
veyâ harf katacak veyâ harfleri uzatacak şekilde tegannî yapmak ve böyle okunan
ezânı ve Kur’ân-ı kerîmi dinlemek câiz değildir.
Ezân okumak, hicretin
birinci senesinde, Medîne’de başladı. Bundan önce, namâz vakitlerinde yalnız
(Essalâtü câmi’a) denirdi. Hicretin birinci senesinde, Resûlullah “sallallahü
aleyhi ve sellem”, Eshâb-ı kirâma sordu. Kimisi, namâz vakitlerini bildirmek
için, Nasârâ gibi nâkûs, yani çan çalalım dedi. Kimisi, Yahûdîler gibi
boru çalınsın dedi. Kimisi de, namâz vakti ateş yakıp yukarı kaldıralım dedi.
Resûlullah, bunları kabûl etmedi. Abdullah bin Zeyd bin Sa’lebe ve hazret-i
Ömer rüyâda ezân okumasını görüp söylediler. Resûlullah bunu beğenip, namâz
vakitlerinde böyle ezân okunmasını emir buyurdu...
Medîne’de ilk ezân
okuyan, Bilâl-i Habeşî’dir “radıyallahü anh”. Mekke’de ise, Habîb bin Abdurrahmân’dır
“radıyallahü anh”.
Cuma namâzındaki birinci ezân, hazret-i Osmân’ın “radıyallahü anh” sünnetidir... Resûlullah, Bilâl-i Habeşî'ye, (İki parmağını kulaklarına koy! Böylece, sesin çok çıkar) buyurdu. Elleri kulaklara koyarsa iyi olur. Böyle yapmak, ezânın sünneti değil ise de, sesin çoğalmasının sünnetidir. Çünkü, rüyâda, melek okurken böyle yapmamıştır.