29/08/2023 Salı Köşe yazarı V.T
Güzel ahlâk sâhibi olanlar yükselir...
Ahmed bin Atâ hazretleri evliyanın büyüklerindendir. 931 (H.319)
yılında Bağdat’ta vefât etti. Cüneyd-i Bağdâdî, İbrâhim Mâristânî ve daha
birçok âlimden ilim öğrenmiş, hadîs-i şerîf dinlemiştir.
Ahmed bin Atâ bir gün dostlarına; "Yükselenler ne sebeple
yükselirler?" diye suâl etti. Orada bulunanlardan bir kısmı; "Çok
oruç tutmakla" dedi. Bir kısmı; "Nefse istemediği şeyleri zorla
yaptırmaya çok devâm etmekle" dedi. Diğer bir kısmı da; "Kendinin muhâsebesini
yapmakla, nefsi hesâba çekerek doğruya yönelmekle" dedi. Bir kısmı ise;
"Cömertlik yapmakla" dedi...
Bunun üzerine İbn-i Atâ; "Yüksek derecelere üstünlüklere
kavuşanlar, ancak güzel ahlâk ile kavuştular. Allahü teâlâya mahlûkât içinde en
yakın olan, Muhammed aleyhisselâmdır. O'nun yolunda olanlar, güzel ahlâk sâhibi
olanlardır" buyurdu.
Ahmed bin Atâ hazretleri buyurdu ki: "Tövbe, ilmin
kötülediği her şeyden, ilmin methettiğine dönmektir."
"Kullara ve yaratılmış olan şeylere bakıldığında, Allahü teâlânın
varlığı bilinir."
"Kim nefsine sünnetleri uygularsa, Allahü teâlâ onun
kalbini mârifetle nurlandırır."
"Her velînin üç alâmeti vardır. Bunlar: Allahü teâlâ ile
arasındaki sırrı saklamak, halkla arasında geçen muâmelelerde, duygularını
hatâdan korumak, herkese aklı ve anlayışı ölçüsünde söylemektir."
"Kim amel ederek tövbesini düzeltirse, tövbesi kabûl
olunur."
"Tâatin en fazîletlisi, her an murâkabe üzere olmaktır.
Allahü teâlânın her an her şeyi gördüğünü unutmamaktır."
"Edep nedir?" denilince, "Râzı olunan, beğenilen
şeyleri yapmandır" buyurdu. "Bir kimsenin kalbinde, kendisini nefsin
isteklerinden, kötülüklerden koruyacak kadar âhiret düşüncesi yoksa, bunları
terk etmeye güç bulamaz."
"Tövbe inâbe ve icâbe tövbesi olmak üzere iki kısımdır.
İnâbe tövbesi cezâ korkusu ile yapılan tövbedir. İcâbe tövbesi ise sırf Allah
sevgisi ile yapılan tövbedir." "Tevâzu, kim söylerse söylesin hakkı
kabûl etmektir."
"Nefis, yaratılışı îcâbı edepsizdir, hâlbuki kul sürekli
olarak edebe riâyet etmekle memurdur. Nefsin tabiatı îcâbı muhâlefet meydanında
at oynatır, kul gayreti ile nefsin kötü arzularına ulaşmasını engeller. Nefsini
doludizgin salıveren, şer ve kötü işlerde onun ortağı olur."
"En büyük ilim heybet ve hayâdır. Bir kimsenin kalbinden
heybet ve hayâ duygusu gitti mi artık onda hayır kalmaz."