03/10/2022 Pazartesi Köşe yazarı V.T
Zâhirî ilimler ve bâtınî ilimler Peygamberlerin mirasıdır...
Peygamberler mal ve
para miras olarak bırakmamışlar, ancak ilmi miras bırakmışlardır.
Muhammed bin Abdullah
hazretleri evliyânın büyüklerindendir. 1562 (H.970) senesinde Yemen'de doğdu.
Âlim bir zât olan babasından birçok ilimleri öğrendi. Zamânının evliyâsının
sohbetlerinde bulundu. İlimde ve fazîlette yüksek dereceye ulaştı. Hindistan'ın
Ahmedâbâd şehrinde bulunan dedesi Şeyh bin Abdullah, onu yanına çağırınca
Hindistan'a gitti. Orada çok talebe yetiştirdi. 1621 (H.1030) senesinde
Hindistan'ın Ahmedâbâd şehrinin Bendersûret nâhiyesinde vefât etti. Bir
sohbetinde şunları anlattı:
İlim, Peygamberlerin
mirasıdır. Peygamberler mal ve para miras olarak bırakmamışlar, ancak ilmi
miras bırakmışlardır. Kim onu alırsa, büyük bir pay almış olur. Peygamberlerin
mirası olan ilim, iki nev’idir. Zâhirî ilim, bâtınî ilim. Zâhirî ilim; Sahâbe-i
Kirâmın (radıyallahü anhüm) Peygamberimizin (sallallahü aleyhi ve sellem) söz
ve fiillerinden alıp, onlardan da Tabiîne ve Selef-i sâlihîne intikâl eden ve
hepsinin amel ettikleri Kitâb ve Sünnet, ilm-i tefsîr, ahbâr, asar, fıkıh ve
benzerleri gibi ilimlerdir. Fudayl bin Iyâd (radıyallahü anh) buyurdu ki:
“Hidâyet yollarına tâbi ol ki, sâlihlerin ayrılığı sana zarar vermesin. Dalâlet
yollarından kaçın ki, helak olanların çokluğu seni aldatmasın.”
Peygamberlerden miras
kalan ilmin ikinci kısmı olan batın ilmine gelince; Resûlullahın mübârek
kalbine Allahü teâlâdan gelen manâları bilmektir. Peygamber
efendimiz; “Allahü teâlâ ile öyle vaktim olur ki, o anda hiçbir melek ve
hiçbir peygamber bana yaklaşamaz”. Allahü teâlâ, Necm sûresinin 10. âyet-i
kerîmesinde meâlen buyurdu ki: “(Cebrâil eleyhisselâm) Allahü teâlânın
vahyettiğini kuluna (Muhammed aleyhisselâma) ulaştırdı,
bildirdi.” Allahü teâlânın muhabbetiyle yananlara, O’ndan yardım
gelmektedir. Resûlullah; “Allahü teâlânın göğsüme (kalbime) akıttığı
her şeyi, ben de Ebû Bekr’in göğsüne akıttım” buyurdu. Zâhir ilminin
nev’ileri olduğu gibi, batın ilminin de nev’ileri vardır. Hattâ bunlar,
diğerlerinden daha çoktur.
Batın ilmi; imân, İslâm, ihsân, ikân, tövbe, zühd, takvâ, vera’, ihlâs ilimleri, ma’rifet-ün-nefs (nefs ve rûh bilgisi), kalb ve sıfatları, tavırları, hâlleri, tasfiye ilmi, tatyîb-ül-ahlâk (ahlâkı güzelleştirme), sıfatları değiştirme, nefsânî ve şeytânî hatır (düşünce) ile rûhanî, melekî düşünceyi ayırma, müşâhede ve mükâşefât (keşifler) ilimleri, cemâl sıfatları ve kemâl sıfatlarına dâir ilimlerdir.