Namazı kaza etmeyi geciktirmek

CEVAP
Elbette çok fark vardır. Namaza önem vermediği için kılmayan küfre girer.
Uyumak, unutmak gibi bir özürle namazı kaçırmaya, fevt etmek denir. Fevt edilen namaza faite namaz denir. Faite namaz, kazaya kalması günah olmayan namazdır. Bunun için, kuşluk, tehıyyet-ül-mescid gibi nafile namazları kılacak kadar faiteleri geciktirmek günah olmaz.

Farz namazı özürsüz, vaktinde kılmamak büyük günahtır. Acele kaza etmek gerekir. Zaruri işler haricinde kaza etmeyi geciktirmek de büyük günahtır. (Berika)

Nafile zaruri iş olmadığı için, nafile kılarak, terk edilen kazayı geciktirmek dört mezhepte de günahtır. Düşman karşısında, bir farz namazı kılmak mümkün iken, terk etmek, 700 büyük günah işlemek gibidir. (Umdet-ül islam, Cami-ül-fetâva)

Önem verip de, tembellikle farz namazı terk etmek büyük günah olur. (Dürr-ül Muhtar, Cevhere)

Namaza önem vermeli
Namazı vazife tanımamak, önem vermemek ise küfürdür. Hadis-i şeriflerde buyuruluyor ki:
(Namazı kasten terk eden kimse kâfir olur.) [Taberani]

(Küfrü imandan ayıran şey, namazı terk etmektir.) [Tirmizi]

(Namaz iman demektir. Namazı, vaktine ve diğer şartlarına riayet ederek kılan, mümindir.) [İbni Neccar]

En kıymetli amel, vaktinde kılınan farz namazlardır. Hadis-i şeriflerde buyuruldu ki:
(Namazını, vakti girince hemen kılandan, Allahü teâlâ razı olur. Vaktinin sonunda kılanı da affeder.) [Tirmizi]

(Rabbim söz verdi, namazı vaktinde, eksiksiz kılana azap etmeyecek.) [Hakim]

(Kıyamette önce namazdan sorulur. Namazı düzgün olanın, diğer amelleri kabul edilir. Namazı düzgün olmayanın, hiçbir ameli kabul edilmez.) [Taberani] 

Cennete götürücü ameli soran sahabiden bir zata, Peygamber efendimiz, (Allah’a ortak koşmayıp, farz olan namazı, zekâtı ve Ramazan orucunu eda eden Cennete gider) buyurdu. O zat,(Allah’a yemin ederim ki bundan fazlasını yapmam) dedi.(Cennetlik görmek isteyen buna baksın) buyurdu. (Buhari) Sahabi, nafile ibadet yapmayacağına yemin ettiği halde, Resulullah efendimiz, (Bu Cennetliktir) buyuruyor. Demek ki, nafile ibadet yapmak şart değildir. Âlimlerimiz, nafile ibadetin farzlardaki noksanlıkları tamamlayacağını bildirmektedir.

Sabah namazının sünneti, diğer sünnetlere göre çok faziletlidir. Fakat, sabah sünnetini bile kılmayan için, hiç ceza bildirilmedi. (Tahtavi)

İmama, sabah namazının 2. rekatında yetişen, sünneti kılmaz, imama uyar. Çünkü sünnet, cemaatten hasıl olan 27 farz sevabından birine bile yetişemez. (Redd-ül Muhtar)

Müslim’deki bir hadis-i şerifte, (Farzlardan sonra en faziletli namaz, gece [teheccüd] namazıdır) buyuruldu. Bir kimse, ömründe hiç teheccüd kılmasa, ahirette hiçbir ceza verilmez. Çünkü nafile namazdır. İmam-ı Rabbani hazretleri buyuruyor ki:
(Farzın yanında nafilenin hiç kıymeti yoktur. Deniz yanında, damla bile değildir. Şeytan, müminleri aldatarak, farzları küçük gösteriyor. Nafilelere yol açıyor. Zekât yerine, nafile sadakaları güzel gösteriyor. Halbuki, zekât niyeti ile fakire bir altın vermek, yüzbin altın sadaka vermekten daha sevaptır.) [m.29]

Fütuh-ul-gayb kitabını şerh eden hanefi âlimlerinden Abdülhak-ı Dehlevi hazretleri buyuruyor ki:
(Farz namaz borcu olanın nâfile kılması, doğumu yaklaşmışken, çocuğunu düşüren hâmileye benzer. Artık bu kadına, hâmile de, ana da denmez. Bu kimse de böyle olup, farz namazlarını ödemedikçe, Allahü teâlâ, onun nâfile namazlarını kabul etmez.) hadis-i şerifi gösteriyor ki, farz borcu olanın, sünnetleri de kabul olmaz. Çünkü sünnetler de nafiledir. Bu hadis-i şerif, Zahire-i Fıkh kitabında da vardır.

Sual: Her vakit namazın arkasından, sonra kaza kılmak uygun mudur?
CEVAP
Namazları özürsüz, kazaya bırakmak çok büyük günah olduğu gibi, kazalarını özürsüz geciktirmek de büyük günahtır. Bu çok büyük günah, her namaz kılacak kadar boş zaman geçince, bir misli artmaktadır. Çünkü namazı boş zamanlarında hemen kaza etmek de farzdır. Hesaba, sayıya sığmayan bu müthiş günahtan ve azabından kurtulmak için kazaları bir an önce bitirmeye çalışmalıdır. Ancak kendinin ve bakması vacip olanların nafakasını kazanacak kadar zamanı ayırıp, başka lüzumsuz hiç bir sebeple kazayı geciktirmek caiz değildir.

Sual: Okuduğum kitaplarda, (Farz borcu olanın, Şafii, Maliki ve Hanbeli’de sünnet ve nafile kılması haram) diyor. Sünnet ve nafile kılmak niye haram olsun ki? Namaz kılmak hiç haram olur mu? Bir de, (Bir namazı, vakti çıktıktan sonra kılan, 80 hukbe Cehennemde kalacaktır) ve (İki farz namazı bir araya getirmek, büyük günahtır)mealindeki bu iki hadis, kaza namazı kılmayı haram etmiyor mu?
CEVAP
Farz borcu olanın, sünnet veya nafile kılması haram değildir. Haram olan, farz borcunu özürsüz geciktirmektir. Sünnet ve nafile kılarken, farz geciktirilmiş oluyor. Bunun için sünnet ve nafile kılmak haramdır deniyor. Namaz kılmak haram değil, farzın tehiri haram oluyor.

Bir namazı kaza ettiği için değil, özürsüz namazı kazaya bıraktığı için günah işlemiş oluyor. Kaza kıldığı için günah işlemiş olmuyor. Sebepsiz geciktirdiği için günah oluyor. İki farzı bir araya getirmek de böyledir. Yani özürsüz farzı kazaya bırakıp onu bir vakit içinde kaza etmektir. Günah olan kaza etmek değil, kazaya bırakmaktır. Kazasını yapmak farzdır.

İkindi namazını da akşama çok az kala bir zamanda kılmak, tahrimen mekruh, hatta haramdır. Burada da namaz kılmak haram değil, o vakte geciktirmek haramdır. Yoksa akşama bir dakika kalsa da, ikindiyi kılmak farzdır. Ama zaruretsiz bu vakte bırakmışsa günah işlemiş olur.

Emeklilik garanti değilmiş
Sual: Vaizler, (“Okulumu bitirince veya emekli olunca namaza başlarım” demek yanlıştır. Emekli olacağın garanti değildir. Genç yaşta ölen çoktur. Hem yaşlanınca ibadet etmek zorlaşır) diyorlar. Peki, bir kimsenin, emekli olması garanti olsa, yaşlanınca da dinçliğini muhafaza etse, o kimsenin, namaz kılmayı emekli oluncaya kadar geciktirmesi caiz mi olur?
CEVAP
Böyle konuşanları biz de çok işitiyoruz. Emekli olmak garanti olsa da, namazı kazaya bırakmanın haram olduğunu düşünmeden, böyle yanlış konuşuyorlar. Namaz kılmak, haccetmek gibi, ömürde bir kere yapılan bir şey değil ki, tehir [erteleme] imkânı olsun. Her gün beş vakit namaz kılmak gerekir. (Namazı daha sonra kılarsın) demek, (Bir ay, bir yıl yemek yeme, daha sonra yemediklerini yersin) demekten daha yanlış bir şeydir. Çünkü bir hadis-i şerifte, (Accilû bis-salâti kablel fevt ve accilû bit-tevbeti kablel mevt) buyuruluyor. (Namazı vaktinde kılmak için acele edin, namazı fevt edebilir, yani kaçırabilirsiniz. Ölüm gelmeden önce tevbe etmekte acele edin, tevbeye fırsat bulamayabilirsiniz) deniyor. Vakti çıktıktan sonra kılınca, yani kaza edince, hem kazaya bırakma günahını yükleniyoruz, hem de vaktinde kılma sevabından mahrum kalıyoruz. Onun için fevt etmeden namazı kılmalı, mevt gelmeden tevbeyi yapmalı.

Namazı, kazaya bırakmak büyük günah olduğu gibi, kazasını geciktirmek de büyük günahtır. Bu büyük günah, kaza kılacak kadar zaman geçince, bir misli artar. Kaza etmeyi geciktirince de, tevbe etmek farz olur. (S. Ebediyye)

Emekli olunca, kaza etmek zor olmasa da, rahat rahat kılabilse de, namazları kazaya bıraktığı için büyük günaha girer. Bazı zamane vaizlerinin, çarpıcı olsun diye, verdikleri böyle aklî örneklere itibar etmemelidir.

Sual: Kazaya kalan namaz, oruç borcu olan bir kimse, bunları hemen acele olarak kaza etmesi şart mıdır?
Cevap: Bir kimsenin kılınmamış, kazaya kalmış namaz borçları, beşten çok ise, acele kaza etmesi lazımdır. Okuduğu veya dinlediği secde âyetleri için yapmadığı tilavet secdelerini ve kazaya kalan oruç borçlarının kazasını geciktirebilir, gecikmesi günah olmaz.