01/12/2021 Çarşamba Köşe yazarı V.T
Hanefî'de abdestin sünnetleri...
Abdeste başlarken,
Besmele çekmek, uzuvları üç kerre yıkamak sünnettir.
Şemseddîn Muhammed
Timurtâşî hazretleri Hanefî fıkıh âlimidir. Gazze’de doğdu. Aslen Hârizm’in
Timurtaş köyündendir. Gazze’de ve Kahire’de tahsiline devam etti. Kahire kadısı
olan Kınalızâde Ali Efendi’den ders okudu. Daha sonra memleketine döndü ve
talebe yetiştirdi. 1006 (m. 1598)’de vefat etti. “Tenvîrü’l-ebsâr ve
câmiu’l-bihâr” isimli eserinde şöyle buyuruyor:
Hanefî mezhebinde
abdestin sünnetleri şunlardır: Abdeste başlarken, Besmele çekmek. Elleri,
bilekleri ile beraber, üç kere yıkamak. Ağzı, ayrı ayrı su ile, üç kerre
yıkamak. Buna (mazmaza) denir. Burnu, ayrı ayrı su ile, üç kerre yıkamak. Buna
(istinşâk) denir. Kaşların, sakalın, bıyığın altındaki görünmeyen deriyi ıslatmak.
Yüzünü yıkarken, iki kaşın altını ıslatmak. Sakalın sarkan kısmını mesh etmek.
Sakalın, sarkan kısmının içine, sağ elin yaş parmaklarını, tarak gibi sokmak
[tahlîl etmek].
Dişleri, bir şey ile
oğmak, temizlemek. Başın her tarafını, bir kere mesh etmek. İki kulağı, bir
kerre mesh etmek. Enseyi, üçer bitişik parmaklarla, bir kere mesh etmek. Son
üçünü birlikte yapmak için, iki el ıslatılıp, üç bitişik ince parmak birbirine
yapıştırılıp, iç tarafları, başın önünde saçların başlangıcına konur. Baş ve şehâdet
parmakları ve avuç içleri havada olup, başa dokunmaz. İki el, arkaya doğru
çekilerek, üçer parmak, başı mesh eder. Eller, arkadaki saç kenârına gidince,
üçer parmak, baştan ayrılıp, iki elin avuç içleri, kafanın yan tarafındaki
saçlar üzerine yapıştırılıp, arkadan öne çekilerek, başın yan tarafları mesh
edilir. Sonra şehâdet parmakları kulakların iç tarafına ve baş parmakların iç
yüzü, kulak arkasına konup, kulaklar yukarıdan aşağı mesh edilir. Sonra, diğer
üç parmakların dış yüzleri enseye konup, ensenin ortasından, iki tarafına doğru
çekilerek mesh edilir.
El ve ayak parmaklarının arasını tahlîl etmek. Ayak parmaklarını tahlîl için, sol elin küçük parmağı sağ ayağın küçük parmağından ve sonra, sol ayağın büyük parmağından başlayarak, ayak parmakları arasına, sıra ile, alt taraftan sokulur. Yıkanacak yerleri, üç kerre yıkamak. Her birinde, uzvun her yeri ıslanmalıdır. Yüzü yıkayacağı zaman, kalb ile niyet etmek. Tertip, sıra ile iki eli, ağzı, burnu, yüzü, kolları, başı, kulakları, enseyi ve ayakları yıkamak ve mesh etmek. Delk, yıkanan yerleri ovmak. Müvâlât, her uzvu, birbiri arkasından yıkayıp ara vermemek.