13/12/2021 Pazartesi Köşe yazarı R.A

Îmânın şubelerine dâir hadîs -1-

"Şurûhu'l-Buhârî"deki hadîste, îmânın şu'beleri sayısı üzerinde durulmuş, 60 küsûr ve 70 küsûr sayıları ele alınmıştır.

 

 

Bildiğiniz gibi, makâlelerimizde, umûmiyetle, herkesi alâkadâr eden konular üzerinde durmaya çalışıyoruz. Ama bazı İlâhiyatçı meslektaşlarımız, ısrârla, branşımız olan hadîs konularına da temâs etmemizi ricâ ediyorlar. Bu bakımdan arada-sırada bazı özel konulara da temâs ediyoruz.

İmâm Ebû Zekeriyyâ Nevevî, Sahîhu'l-Buhârî'nin "Bed'ü'l-Vahy" ve "el-Îmân" isimli iki kitâbına (bölümüne) yazdığı üç şerhi ihtivâ eden "Şurûhu'l-Buhârî" kitâbında, sekizinci hadîs olarak ele aldığı "îmânın şu'beleri" hadîsinin îzâhını yaparken, önce kısa kısa râvîlerin terceme-i hâllerinden bahsetmiş, sonra lafızlara geçmiştir.

Burada, îmânın şu'beleriyle ilgili hadîsteki şu'belerin sayısı üzerinde durmuş, 60 küsûr ve 70 küsûr sayılarını ele almıştır.

“Bid'” veya “bid'a” ve “şu'be” kelimelerinin ma'nalarını kaydederken, “bid'” hakkında muhtelif kaviller varsa da, bu kelimenin meşhûr sahîh olan kavle göre üçten ona kadar olan sayılar için kullanıldığını zikredip, “şu'be” kelimesinin de "kıt'a" ve "fırka" demek olduğunu belirtmiştir.

Kâdî Iyâz, “bid' (küsûr)” kelimesinin ifâde ettiği sayıları ta'dâd ederken, üçten ona kadardır; üçten dokuza kadar da denilmiştir dedikten sonra, başka nakiller de yapmıştır.

İmâm Nevevî, "60 küsûr" sayısını tercîh edenler de bulunmakla beraber, Kâdî Iyâz ve İmâm Ebû Abdillah Halîmî'nin "70 küsûr" sayısını tercîh ettiklerini zikredip îmânın şu'belerinin a'lâ (en yüksek) ve ednâ (en aşağı) derecelerine, bu hadîse dâir yazılan eserlere ve İbn-i Hıbbân Büstî'nin, şu'belerin sayısıyla ilgili sözüne temâs etmiştir. Bunlardan sonra, hadîsle ilgili başka îzâhlara da yer vermiştir.

Şimdi bu girişten sonra, burada, "İrşâdü's-Sârî li-Şerhi Sahîhi'l-Buhârî" isimli büyük bir şerh yazıp, sonra onu "el-İs'âd fi muhtasari'l-İrşâd" adıyle ihtisâr eden, fakat tamâmlayamayan Ebu'l-Abbâs Şihâbuddîn Ahmed bin Muhammed Kastalânî'nin (851-923) îzâhları üzerinde bir nebze durmakta fayda görüyoruz:

Râvîler kısaca tanıtıldıktan sonra, hadîsin metnine geçilmiş, burada önce bid' kelimesinin uzunca îzâhı yapılmış [Ferrâ’dan, Kâmûs'tan, Ebû Zerr, Ebu'l-Vakt, Usaylî ve İbn-i Asâkir'den, Kirmânî, İbn-i Hacer ve Aynî'den genişçe îzâhlar var], bundan sonra Müslim'in Sahîhi ve üç Sünen'de geçen lafızlar kaydedilmiştir.

İmâm-ı Kastalânî, daha sonra, hadîsteki sayıdan murâdın, hakîkî sayı mı, yoksa mübâlağa mı olduğu üzerinde durup Tîbî’nin bir sözünü nakletmiştir.

Tîbî demiştir ki: "En zâhir olan, teksîr ma'nasıdır. "Bid'" kelimesinin zikri, terakkî için olur yani îmânın şu'beleri, mübhem sayılardır, bunların çokluğuna nihâyet yoktur; Peygamber Efendimiz eğer tahdîdi kasdetmiş olsaydı sayıyı mübhem bırakmazdı."

[Geçen hafta ve bugünkü makâlelerimizde, îmânın şubelerine dâir hadîsle ilgili olarak, Sahîhu’l-Buhârî ve Sahîh-i Müslim şerhlerine temâs etmeye çalıştık; yarın inşâallah Ebû Dâvûd ve Tirmizî şerhlerinden de bazı nakiller yapalım.]

21/04/2022 Perşembe Köşe yazarı A.U

Habbâb bin Eret'in (radıyallahü anh) îmân etmesine, müşrikler önce aldırış etmediler...

Devamını okuyun...

21/04/2022 Perşembe Köşe yazarı O.Ü

Orucun sıhhate zararları değil, bilakis çok faydaları vardır...

Devamını okuyun...

21/04/2022 Perşembe Köşe yazarı S.A

 Ne dua edersek edelim, daima "hayırlı ise olsun" demeliyiz. Neyin hayırlı, neyin hayırsız olduğunu biz bilemeyiz, ama Rabbimiz bilir...

Devamını okuyun...

21/04/2022 Perşembe Köşe yazarı V.T

Bir iş yapan ve onun kötü olduğunu gören herkesin pişman olup tövbe etmesi vâcib olur...

Devamını okuyun...

20/04/2022 Çarşamba Köşe yazarı A.U

Habbâb bin Eret (radıyallahü anh), îmân edince sâhibesi müşrik Ümmü Enmar ve diğer müşrikler deliye dönüp hemen işkenceye başladılar...

Devamını okuyun...

20/04/2022 Çarşamba Köşe yazarı H.Y

Muhabbetin kaynağı, herkesle iyi geçinmektir. Hele böyle mübarek günlerde kimsenin kusurunu görmemeli ve araştırmamalıdır...

Devamını okuyun...

20/04/2022 Çarşamba Köşe yazarı O.Ü

"Bir ibadete başlayınca, bunu özür olmadan bozmak haramdır."

Devamını okuyun...

20/04/2022 Çarşamba Köşe yazarı V.T

"Rüyamda Peygamber efendimizi gördüm. Huzûruna vardım. Mübârek elinde âsâ vardı..."

Devamını okuyun...

19/04/2022 Salı Köşe yazarı A.U

Habbâb bin Eret (radıyallahü anh), kalbi Allah sevgisiyle yanan bir sahâbîdir...

Devamını okuyun...

19/04/2022 Salı Köşe yazarı O.Ü

İhtiyar, iyi olmasından ümit kesilen ve oruçlarını tutamayan hasta gizli yemelidir...

Devamını okuyun...

19/04/2022 Salı Köşe yazarı R.A

Mâlı, Allahü teâlânın râzı olmadığı yerlere vermek, harcamak, isrâftır, kötü bir huydur ve harâmdır. İsrâfta hayır, iyilik olmaz...

Devamını okuyun...

19/04/2022 Salı Köşe yazarı V.T

“Eshâbımın ve akrabâmın ve bana yardım eden, gösterdiğim yolda gidenlerin sevgisinde benim hakkımı koruyunuz!.."

Devamını okuyun...

18/04/2022 Pazartesi Köşe yazarı A.U

Bir gün Resûlullah Efendimizle Hazret-i Ebû Bekr birlikteyken yanlarına biri gelir...

Devamını okuyun...

18/04/2022 Pazartesi Köşe yazarı O.Ü

Uşur vermek, Kur’ân-ı kerimde, En'âm suresinin 141. âyetinde emredilmiştir...

Devamını okuyun...

18/04/2022 Pazartesi Köşe yazarı R.A

İsrâf, bir aşırılıktır; yani isrâf, gereksiz ve ölçüsüz harcamaktır. Hayât isrâfı, sağlık isrâfı, ilim isrâfı, zaman isrâfı gibi nice isrâflar vardır...

Devamını okuyun...

18/04/2022 Pazartesi Köşe yazarı V.T

"Eğer büyük günâhlardan kaçınırsanız sizin küçük günahlarınızı örteriz." (Nisâ sûresi: 31)

Devamını okuyun...

17/04/2022 Pazar Köşe yazarı A.U

Abdülazîz Dehlevî hazretleri şu menkîbeyi anlatır:Bir genç medreseye gider...

Devamını okuyun...

17/04/2022 Pazar Köşe yazarı O.Ü

Kıymetleri ne kadar çok olursa olsun, bir ev, bir aylık yiyecek de ihtiyaç eşyasındandır...

Devamını okuyun...

17/04/2022 Pazar Köşe yazarı S.K

Sahur vakti, seher vaktidir. Aynı zamanda teheccüd zamanıdır. Dua ve tövbelerin kabul olduğu kıymetli bir zamandır...

Devamını okuyun...

17/04/2022 Pazar Köşe yazarı V.T

"En büyük hayır ve iyilik; söz, işler ve davranışlarda Resûlullah'a uymaktır."

Devamını okuyun...

16/04/2022 Cumartesi Köşe yazarı A.D

Çok zengin bir adam bir gün mübarek bir zata gidip, "Dua et Allah bana muhakkak bir erkek evlat versin" diyor...

Devamını okuyun...

16/04/2022 Cumartesi Köşe yazarı A.U

Abdülazîz Dehlevî hazretleri, bir gün sevdiklerine; “Öfke, aklı örter” buyurur...

Devamını okuyun...

16/04/2022 Cumartesi Köşe yazarı O.Ü

Kutup memleketlerinde olanlar da oruç tutarlar ve onlar için, bir külfet yoktur...

Devamını okuyun...

16/04/2022 Cumartesi Köşe yazarı V.T

"Hacca gitmiştim. Yanımda bir genç durmadan Peygamber efendimize salâtü selâm getiriyordu..."

Devamını okuyun...

15/04/2022 Cuma Köşe yazarı A.D

Mal, silah gibidir. Kullanmasını bilmeyen, onunla kendisini helak edebilir. Bu bakımdan, kimisini zenginlik, kimisini fakirlik azdırır...

Devamını okuyun...

15/04/2022 Cuma Köşe yazarı A.U

Şücâeddîn Karamânî hazretleri, hâl ehli bi zâttır.Bir gün talebesine...

Devamını okuyun...

15/04/2022 Cuma Köşe yazarı O.Ü

Zekât vermek, Kur’ân-ı kerimin otuziki yerinde, namazla birlikte emredilmektedir...

Devamını okuyun...

15/04/2022 Cuma Köşe yazarı V.T

Ebû Bekr-i Sıddîk ezan okunurken, Resûlullahın ismini işitince, iki başparmağının tırnağını öptü. Sonra, gözlerine sürdü...

Devamını okuyun...

14/04/2022 Perşembe Köşe yazarı A.U

Evliyâdan Şücâeddîn Karamânî hazretlerinin kabri, Edirne'nin Debbağlar mahallesindedir...

Devamını okuyun...

14/04/2022 Perşembe Köşe yazarı O.Ü

Orucun edeplerinden biri de, iftar zamanında mideyi tıka basa doldurmamaktır!

Devamını okuyun...

14/04/2022 Perşembe Köşe yazarı S.A

Hazreti Hüseyin buyuruyor ki: "Ya Rabbi, bize nimetler verdin ona şükretmedik. Sıkıntılar hastalıklar ve musibetler verdin, ona da sabretmedik."

Devamını okuyun...

14/04/2022 Perşembe Köşe yazarı V.T

Bir kul, ibâdet ederken, bu ibâdette bulunan her güzelliği ve iyiliği Allahü teâlâdan bilmelidir...

Devamını okuyun...

13/04/2022 Çarşamba Köşe yazarı A.U

Edirne Evliyâsından Velî Dede, herkese karşı çok cömertti. Geleni gideni çoktu...

Devamını okuyun...

13/04/2022 Çarşamba Köşe yazarı H.Y

Mübarek; bereketli, hayırlı, faydası bol, feyizli demektir. Bütün mübarek günleri ve geceleri ihyâ etmeli ve bunlara saygı göstermelidir... 

Devamını okuyun...

13/04/2022 Çarşamba Köşe yazarı O.Ü

Haram malları kullanmak helal olmaz. Bunlarla cami ve başka hayırlar da yapılmaz...

Devamını okuyun...

13/04/2022 Çarşamba Köşe yazarı V.T

İlmi, dîni, kendi kendine kitaptan öğrenenler çok yanılır, yanlışı, doğrusundan çok olur!

Devamını okuyun...

12/04/2022 Salı Köşe yazarı A.U

Edirne Evliyâsından Velî Dede'nin birçok kerâmetleri vardır.Biri şöyle:Bir gece evine (hırsız) girer...

Devamını okuyun...

12/04/2022 Salı Köşe yazarı O.Ü

Çalışırken hasta olacağını bilen işçinin, hasta olmadan önce orucu bozması caizdir...

Devamını okuyun...

12/04/2022 Salı Köşe yazarı R.A

Bu ayı, âhıreti kazanmak için bir fırsat bilip, bu ayda elden geldiği kadar ibâdet etmeli, Allahü teâlânın râzı olduğu işleri yapmalıdır...

Devamını okuyun...

12/04/2022 Salı Köşe yazarı V.T

"Nefislerimizin arzuları peşinde koşan biz ahmaklar, ne zaman aklımızı başımıza toplayacağız?"

Devamını okuyun...

11/04/2022 Pazartesi Köşe yazarı A.U

Araplar arasında bâzı kimseler Peygamberlik dâvâsına kalktı. Biri de Esved-i Ansî idi...

Devamını okuyun...

11/04/2022 Pazartesi Köşe yazarı O.Ü

Zengin bir Müslümanın, Ramazan Bayramının birinci günü sabahı fıtra vermesi vacip olur...

Devamını okuyun...

11/04/2022 Pazartesi Köşe yazarı R.A

Bu ay, fakîr-fukarâ, garip-gurebânın karınlarının doyduğu, muhtaçların yüzlerinin güldüğü bir aydır...

Devamını okuyun...

11/04/2022 Pazartesi Köşe yazarı V.T

"Ey, saadete kavuşmak isteyen akıl sahipleri! Bütün gücünüzle Ona tâbi olmaya çalışınız!"

Devamını okuyun...

10/04/2022 Pazar Köşe yazarı A.U

Feyrûz bin Deylemî (radıyallahü anh), Resûlullah’ın Peygamberliğini haber alınca Medîne'ye geldi...

Devamını okuyun...

10/04/2022 Pazar Köşe yazarı O.Ü

Sual: Bir kimsenin, oruç tutunca hastalanma tehlikesi varsa veya hastalığının artması söz konusu ise, böyle bir kimse oruç konusunda ne yapması gerekir?

Devamını okuyun...

10/04/2022 Pazar Köşe yazarı S.K

Ramazan ayına saygısızlık edenin, günah işleyenin bütün senesi, günah işlemekle geçer. Bu ayda elden geldiği kadar ibadet etmelidir...

Devamını okuyun...

10/04/2022 Pazar Köşe yazarı V.T

İblisin en mühim işi talebe ile hoca arasında soğukluk meydana getirmektir...

Devamını okuyun...

09/04/2022 Cumartesi Köşe yazarı A.D

İstanbul'u suya kavuşturan Koca Mimar, vefat etmek üzeredir... Bakarlar ki evinde, cenazesini yıkayacak kadar bile su yoktur...

Devamını okuyun...

09/04/2022 Cumartesi Köşe yazarı A.U

Zaman akıp gitmiş, Fâtıma binti Esed'in (radıyallahü anhâ) ömrü sona ermişti...

Devamını okuyun...

09/04/2022 Cumartesi Köşe yazarı O.Ü

Oksijen gazı tüpü ile suni hava verilse, gözüne, diş çukuruna ilaç koysa bunların hiçbiri orucu bozmaz...

Devamını okuyun...

09/04/2022 Cumartesi Köşe yazarı V.T

"Allahü teâlâ, bu ümmetten kolay işler yapmasını istiyor. Güç işleri beğenmiyor."

Devamını okuyun...

08/04/2022 Cuma Köşe yazarı A.D

"Halanız olan nahleye saygı gösteriniz! Çünkü bu ağaç, Âdem aleyhisselâmın çamurundan kalan artıktan yaratılmıştır." 

Devamını okuyun...

08/04/2022 Cuma Köşe yazarı A.U

Vaktâ ki İslâmiyet geldi.Allahü teâlâ, meâlen; "Ey Resûlüm! Sen, en yakın akrabânı Allahın dînine dâvet edip âhiret azâbıyla korkut" buyurdu...

Devamını okuyun...

08/04/2022 Cuma Köşe yazarı O.Ü

Boğaza yağmur, kar kaçsa, oruç da, namaz da bozulur, kaza lazım olur...

Devamını okuyun...

08/04/2022 Cuma Köşe yazarı V.T

Resûlullah efendimiz “sallallahü aleyhi ve sellem” buyurdu ki: "Kişi, sevdiği ile berâber olur."

Devamını okuyun...

07/04/2022 Perşembe Köşe yazarı A.U

Timûr Hân, Seyyid Emîr Külâl (Gilal) hazretlerinin sohbetinde bulunmuş ve mânevî evlâtlığa kabul olunmuştu...

Devamını okuyun...

07/04/2022 Perşembe Köşe yazarı O.Ü

Teravih namazına başlarken ve bittikten sonra çeşitli şekilde okunan dualar vardır...

Devamını okuyun...

07/04/2022 Perşembe Köşe yazarı S.A

Ramazan-ı şerif sabır ayıdır. Sabretmeyi emir ve teşvik eden 70'ten fazla ayet-i kerime var, en büyüğü; (Rabbimiz sabredenlerle beraberdir) müjdesidir...

Devamını okuyun...

07/04/2022 Perşembe Köşe yazarı V.T

Mevlana Abdüllatîf Câmî hazretleri bir hac dönüşünde, yolda düşman ve eşkıyâ tehlikesi olduğunu haber aldı!..

Devamını okuyun...