21/10/2022 Cuma Köşe yazarı O.Ü

Seferîlik için ölçü alınan üç günlük yol, takriben yüzdört kilometredir.

Sual: Dinimizde bir kimsenin seferî yani yolcu kabul edilmesi hangi ölçüye göre yapılmaktadır?

Cevap: Bu konuda İbni Âbidînde buyuruluyor ki:

“Âlimlerin hepsi, üç günlük yolu, Fersah dedikleri, bir saatte gidilen yolun uzunluğu ile bildirdiler. Bir kısmı, üç günlük yol yirmibir fersahtır dedi. Bir kısmı da, onsekiz, bir kısmı ise, on beş fersahdır dedi. Fetvâ, ikinci söze göre, verilmiştir.”

Çoğunluğun fetvâsına göre, bir merhale, yani bir günde gidilen yol, arızasız, engelsiz olan düz yerde altı fersahdır. Bir fersah üç mildir. Bir merhale onsekiz mil, üç merhale 54 mil olur. Bir milin dörtbin zrâ olduğu ve dörtbin hatve kavlinin zayıf olduğu ve bir zrâın kelime-i tevhid harfleri adedince, yirmidört parmak genişliğinde olduğu İbni Âbidînde teyemmüm bahsinde yazılıdır.

Bir parmak genişliği, ortalama 2 santimetredir. Bir zrâ' 48 santimetre, bir mil 1.920 metre, bir fersah 5.760 metredir. Bir merhale, otuzdört kilometre beşyüzaltmış metre, üç günlük yol da, takriben yüzdört 103.680 kilometre olmaktadır. Coğrafi mil, bir dakikalık Ekvator kavisinin uzunluğu olup 1.852 metredir.

Sual: Abdest alırken, abdest uzuvlarını sıra ile yıkamak şart mıdır?

Cevap: Abdestin sünnetlerinden birisi de tertibdir. Yani abdest alırken sıra ile önce iki eli, ağzı, burnu, yüzü, kolları, başı, kulakları, enseyi ve ayakları yıkamak ve mesh etmektir. Tertib yani bu sıra ile abdest uzuvlarını yıkamak Şâfiîde farzdır.

Sual: Bir kimse yattığı yerde ezberden Kur’ân-ı kerim okuyabilir mi?

Cevap: Yatağa abdestli girmek sünnettir. Şir'at-ül-islâm şerhinde buyuruluyor ki:

“Kur’ân-ı kerimi yatakta, yatarak ezberden abdestsiz okumak caizdir ve sevaptır. Fakat, başını yorgandan dışarı çıkarmalı ve bacakları bitiştirmelidir.”

Sual: At, eşek gibi hayvan üzerinde giderken nafile namaz kılınabilir mi?

Cevap: Mukim olsun, misafir yani yolcu olsun, özürlü olsun, özürsüz olsun, herkes, şehir ve köy dışında, hayvan üstünde otururken nafile namaz kılabilir. Hayvan yürürken de, dururken de kılınabilir.

Sual: Yolcu olan, namazlarda kısa sure okuyabilir mi ve sünnetleri terk edebilir mi?

Cevap: Misafir yani yolcu, namazdaki sureleri kısa okur. Tesbihleri üçten az yapmaz. Yolda iken, sabah nemazından başka sünnetleri terk edebilir.