Akrabayı ziyaret

CEVAP
Fâsık olan, günah işlememize sebep olacak akrabayı ziyaret etmek gerekmez, fakat salih olan akrabayı ziyaret etmek gerekir. Yakınlarından münasebeti kesmek büyük günahtır. Erkek ve kadın zi rahm-i mahrem akrabayı ziyaret etmek vaciptir. Amca kızı gibi mahrem olmayan akrabayı ziyaret etmek vacip değildir. (Berika) [Zi rahm-i mahrem, erkek için anne, kız kardeş, hala, teyze gibi; kadın için de, baba, erkek kardeş, amca, dayı gibi evlenmesi haram olanlar demektir.]

Salih arkadaşları ziyaret etmek de çok sevabdır. Salih akrabayı hiç olmazsa, haftada veya ayda bir ziyaret etmeli, kırk günü geçirmemelidir! Uzak ülkede ise mektupla, telefonla gönlünü almalı, dargın ise barışmalıdır. Ziyaret, yalnız Allah rızası için olmalıdır.

Hadis-i şeriflerde buyuruldu ki:
(Bir din kardeşini ziyaret edene bir melek, “Ne mutlu sana, Cennete girmiş oldun” der. Hak teâlâ da buyurur ki: “Benim için ziyaret eden kuluma, Cennette hoşlanacağı mükâfatlar vereceğim.”) [Bezzar]

(Din kardeşini Allah için ziyaret eden her Müslümana bir melek, “Ne iyi ettin, Cennet sana helal olsun” der. Allahü teâlâ da buyurur ki: “Kulum beni ziyarete geldi. Bana da onu ağırlamak düşer.”) [Ebu Ya’la]

(Arşın etrafında nurdan kürsülerde, nur gibi parlayan insanlara, peygamberler ve şehitler gıpta ederler. Bunlar, Allah için birbirini seven, Allah için buluşan, Allah için birbirini ziyaret edenlerdir.) [Nesai]

(Güzelce abdest alıp, Müslüman kardeşini, sevab umarak ziyaret eden, Cehennemden yetmiş yıllık bir mesafe uzaklaşır.) [Ebu Davud

(Âlimlerin meclisinde bulunan, benim meclisimde de bulunmuş olur. Benim meclisimde bulunan ise, sanki Rabbinin meclisinde bulunmuş olur.) [Taberani]

(Sıla-i rahim, kendini sormayan akrabasını arayıp, ziyaret ve iyilik etmektir.) [Tirmizi]

(Seni ziyaret etmeyeni ziyaret et! Sana hediye vermeyene hediye ver !) [Buhari]

(Sadaka vermek, iyilik etmek, ana babaya ihsanda bulunmak ve akrabayı ziyaret etmek, şekaveti saadete çevirir, ömrü uzatır ve insanı kötü ölümden korur.) [Ebu Nuaym]

(Camiler Allah’ın evleridir ve müminler de Allah'ın ziyaretçileridir. Ziyaretçisine ikram etmesi, ziyaret edilen üzerine haktır. [Hâkim]

(Şu beş şeyin cezası hemen görülür: Sultana isyan etmek, zulmetmek, anaya babaya asi olmak, akrabaya ziyareti kesmek, iyiliğe karşı şükretmemek.) [İbni Lâl]

Dine uymayan akraba
Sual: Yakın akrabalarım, hatta kardeşlerim ve anam babam, benim namaz kılmama ve tesettüre riayet etmemle alay ediyorlar. Dinimizin emirlerini gericilik olarak görüyorlar. Bunları ziyarete gitmem şart mıdır?
CEVAP
Müslümanlıkla bağlarını kopardıkları için, ziyaretlerine gidilmez, akrabalık hakkı diye mesul olunmaz. Tam İlmihalde diyor ki:

İslamiyet'e uymaya gericilik diyen, ibadet yapmayı ve haramlardan sakınmayı beğenmeyen ana babanın evine gidilmez. Böyle olan akrabanın evine de gitmek caiz değildir.

Sual: Bir kısım akrabalar din iman tanımıyor. Ne yapmalıyız?
CEVAP
Kâfir akraba ile de iyi geçinmek gerekir. Mümkün olduğu kadar onlardan uzak durmaya çalışmalı.

Hanımı akrabalarıyla görüştürmek
Sual: Erkek, hanımının, akrabalarıyla görüşmesine mani olabilir mi?
CEVAP
Erkek isterse, hanımının ana, baba ve kardeşlerini bile eve sokmayabilir; fakat görmelerine ve onlarla konuşmasına mani olamaz. Bunlardan salih olanlarının, haftada bir kere, gelip oturmalarına mani olmaması iyi olur. Bunların kalblerini kazanmaya, hayırlı dualarını almaya çalışmalıdır. Kendisinin ve hanımının akrabasından fâsık olanlar, hanımının dinini, ahlakını bozmak isteyenler varsa, onları evine almamalı ve evlerine gitmemelidir. Onlarla görüşmemeli ve hanımını da görüştürmemelidir. Fakat onlara da, başkalarına da sert davranmamalı, tartışmamalı, fitne çıkmasına sebep olmamalıdır. Dinlerine ve dünyalarına zarar gelecek şeylerden sakınmalıdır. Herkese karşı güler yüzlü, tatlı dilli olmalıdır. (S. Ebediyye)

Fâsık akrabayla görüşmek
Sual: Amca, dayı, hala ve teyze gibi fâsık akrabalarım, bizi evlerine davet ediyorlar. Dine aykırı işler yapılıyor. Hanım gitmeye rıza göstermiyor. Ne yapmak uygun olur?
CEVAP
Hanımın mazereti var dersiniz, kendiniz gidip ziyaret edebilirsiniz. Kendiniz de gidince günah işleyecekseniz, kendiniz için de bir bahane bulmalısınız.

Sıla-i rahim
Sual: Kayınpederimin köyüne gitmek de sıla-i rahim olur mu?
CEVAP
Evet, sıla-i rahim olur. Salih kimseleri ziyaret çok sevabdır.

Abi baba gibidir
Sual: Dinimize göre, abi ve amca, baba; teyze de, anne hükmünde midir?
CEVAP
Evet, bildirdiğiniz gibidir. Üç hadis-i şerif şöyledir:
(Abi, baba makamındadır.) [Beyhekî]

(Teyze, anne hükmündedir.) [Buharî]

(Ya Abbas, sen benim amcamsın, babamın yarısısın.) [Hatib]

Akraba ziyareti
Sual: Sıla-i rahim denilen akraba ziyareti yapılmazsa günah olur mu?
CEVAP
Akrabalar salih ise, elbette günah olur. İki hadis-i şerif meali şöyledir:
(Sıla-i rahim, malı çoğaltır, ailede sevgiyi artırır ve ömrü uzatır.)[Taberani]

(Sevabı en tez verilen iyilik sıla-i rahimdir, cezası en tez verilen kötülük ise, zulüm ve [salih] akrabalarla alakayı kesmektir.)[Tirmizî]

Fâsık veya bid’at ehli akrabanın ziyaretine ise mecbur kalmadıkça gidilmez. Sadece emr-i maruf için veya lüzumlu bir iş için gidilir.

Yakınları ziyarette öncelik sırası
Sual: Akraba ziyareti, bayram günleri daha çok ön plana çıkmaktadır. Bu ziyaretlerde nasıl hareket etmeli ve öncelik sırası nasıldır?
Cevap: Konu ile alakalı olarak Hadîkada deniyor ki:
“Anayı, babayı ve mahrem akrabayı ziyaret etmek vaciptir. Hiç olmazsa, selam göndererek, tatlı mektup yazarak ve telefon ederek bu günahlardan kurtulmalıdır. Selamın, mektubun ve sözle, para ile yardımın miktarı ve zamanı yoktur. Lüzum ve imkânı kadar yapılır. Zî-rahm-i mahrem olmayanlara bunlar vacib değildir. Bunlar önce anaya, sonra babaya, sonra evlada, sonra ecdada, dedelere, sonra ceddada, ninelere, sonra erkek ve kız kardeşlere, amcalara, halalara, dayılara ve teyzelere yapılır. Bunlardan sonra, zî-rahm-i mahrem olmayan amca oğluna, amca kızına ve hala, dayı ve teyze çocuklarına, sonra nikâh sebebi ile akraba olanlara, sonra komşulara yardım ve ihsan etmek çok sevaptır.”

Görülüyor ki, Müslüman olan ve İslâmiyete uygun akrabayı ziyaret etmelidir. Hiç olmazsa haftada veya ayda bir ziyaret etmeli, kırk günü geçirmemelidir. Uzak memlekette ise, mektupla ve telefonla gönlünü almalıdır. Dargın, kinli ise de, vazgeçmemelidir. Akrabası gelmezse, cevap vermezse de, giderek veya hediye, selam göndererek, yahut mektupla ve telefonla yoklamaktan vazgeçmemelidir. Allahü teâlâ, Müslüman olan ve salih olan akrabayı ziyareti emrediyor. Berîka ve Hadîka kitaplarında deniyor ki:
“Akraba ile ilişiği kesmek büyük günahtır. Erkek olsun, kadın olsun zî rahm-i mahrem akrabayı ziyaret etmek vaciptir. Amca kızı gibi mahrem olmayan zî rahm akrabayı ve zî rahm olmayan akrabayı ziyaret vacib değildir. Fakat bunlara da hediye, selam yollamak müstehabdır.”