Farz etmek
(Farz etmek ifadesini kullanmak, mesela, "Farz et ki geldim" demek caiz değildir, çünkü bir şeyi farz etmek Allah'a mahsustur) deniyor. Doğru mu bu?
CEVAP
Farz ayrı, farz etmek ayrıdır. Farz etmek, bir deyimdir. Varsaymak yani olmadığı hâlde öyle olduğunu düşünmek demektir. Farz etmek yerine faraza veya farz-ı muhal tabirleri de kullanılır. Bu da, aslında imkânsız olanı varsaymak demektir.
Din kitaplarında farz etmek ifadesi çok kullanılmıştır. Birkaç örnek verelim:
1- Dört zevce, dokuz kız, altı cedde bulunduğunu farz edersek, zevceler sekizde bir alıp, geriye yedi hisse kalır. (S. Ebediyye)
2- Büyük bir zatın kabrini ziyaret eden, ona rabıta ederse, yani dünya işlerini hiç düşünmeyip, kalbine hiçbir şey getirmeyip, o zatın ruhunu, his organlarıyla anlaşılamayan bir nur farz ederek, bunu kalbinde bulundurursa, o ruhtan, kendi kalbine bir şeyler akmağa başlar. (S. Ebediyye)
3- Bir kimsenin dayısı ve amcasının oğlu olsa, bunun nafakasını, dayısı verecektir, çünkü bu kimse kadın farz edilirse, dayısı mahremdir. (S. Ebediyye)
4- Bugün, ecelin geldiğini, bir gün daha müsaade etmeleri için yalvardığını, sızladığını ve sana, bir gün bağışladıklarını ve şimdi o günde bulunduğunu farz et! (Kıyamet ve Ahiret)
5- Âlemin yaratıcısının hâşâ iki olduğu farz olunsa, onlardan biri, bir kişinin kalkmasını dilediği anda, diğerinin de, bu kişinin oturmasını dilediğini farz edelim. (Cevap Veremedi)
6- Hürriyetine kavuşarak, erkekler arasında çalışan kadınlardan güzel olmayanların düşkünlüğü ve kendini güzelleştirmek için her sabah ayna karşısında uğraşanların bitkinliği bir yana, geri kalanlarında bulunduğu farz edilen, daha doğrusu hiç bulunmadığı hâlde, kraldan ziyade kralcı erkekler tarafından var diye savunulan bu hürriyetin ve istiklalin doğru mânası, kadınların, aile teşkil etmek, evlat yetiştirmek, evini düzenlemek gibi meziyetlerden ve tabiî kabiliyetlerinden uzaklaşarak, erkeklerin sert, sıkıntılı hayatına karışmaları, kocaya varmak ihtiyacından kurtularak, bekâr erkekler gibi yahut evindeki zevcesine bağlı olmayan ahlak düşkünleri gibi olmaları demektir. (F. Bilgiler)
7- Rüyada görülen elemin, eğer faraza hakikati varsa, dünyevi elemler kısmındandır. (Kıymetsiz Yazılar)