“Esmâ-i hüsnâ”ya dâir -1-

14/09/2020 Pazartesi Köşe yazarı R.A

“Esmâ-i hüsnâ” tamlaması “güzel isimler” demek olup; bununla Allahü teâlânın 99 ism-i şerîfi kasdedilmektedir.

 

Okuyucularımızdan bir kardeşimiz, bizden, “Allahü teâlânın esmâ-i hüsnâsı”nın kısa kısa manalarını yazmamızı talep etmiştir; biz de onun talebine binâen, bu konuda, inşallah 4 makâle yazacağız. Önce kelimelerin manalarını verelim:

Bilindiği gibi “Esmâ” kelimesi, “isim” kelimesinin çoğulu olup “isimler” demektir. “Hüsnâ” kelimesi de “hasen” kelimesinin müennesi olup “güzel” demektir. “Esmâ-i hüsnâ” tamlaması ise “güzel isimler” demek olup; bununla Allahü teâlânın 99 ism-i şerîfi kasdedilmektedir.

Bu konuda yazılmış, Arapça ve Türkçe bazı eserler vardır. Meselâ İmâm-ı Gazâlî’nin “el-Maksadul-esnâ fî Esmâillahil-hüsnâ” adlı eseri Arabîdir. Ali Osmân Tatlısu’nun hem Diyânet İşleri Başkanlığı, hem de Akçağ Yayınevi tarafından defalarca neşredilen “Esmâ-i Hüsnâ Şerhi” isimli eseri Türkçedir.

Dârul-Fünûn müderrislerinden Seyyid Abdülhakîm Efendi’nin de muhtasar (18-20 sayfalık) bir “Esmâ-i Hüsnâ Şerhi” vardır. “Rehber Ansiklopedisi”, “Dînî Terimler Sözlüğü” ve “Yeni Rehber Ansiklopedisi”nde bu isimler, ilgili maddelerde yazılmıştır. Ayrıca bunlar dinimizislam.com sitesinde de yer almaktadır. Biz de oralardan nakil yaparak özet bilgiler verelim...

Bir âyet-i kerîmede: "En güzel isimler O'nundur (Allah'ındır)" (el-Haşr, 24; el-İsrâ, 110) buyurulmuştur. Diğer bir âyette ise; “En güzel isimler Allah'a âittir; O’na, bu isimlerle duâ ediniz…” buyurulmaktadır (el-A'râf, 180)

Buhârî ve Müslim'de "Allah'ın 99 ismi vardır. Kim, bunları ezberlerse (îmân eder ve ezbere sayarsa), Cennete girer" hadîs-i şerîfi yer almaktadır.

Resûlullah (aleyhis-selâm) buyurdu ki: "Allah'ın doksan dokuz ismi vardır. Kim, bunları ezberlerse, Cennete girer. Allah tektir, teki sever."

Bir rivâyette: "Kim, o isimleri sayarsa, Cennete girer" buyurulmuştur. İmâm Buhârî, hadîs-i şerîfi bu lafızla tahrîc etmiştir. Müslim'de "tek" kelimesi yoktur. [Buhârî, Daavât 68; Müslim, Zikr 5 (2677); Tirmizî, Daavât 87 (3502)]

Sünen-i Tirmizî, Sünen-i İbn-i Mâce, Sahîh-i İbn-i Hibbân ve Müstedrek-i Hâkim’de geçen bir hadîs-i şerifte ise, “Allah’ın 99 ismi vardır, kim bunları sayar (bilip öğrenir, ezberler ve mûcibince amel ederse) Cennet’e girer” buyurulmuştur. Sünen-i Tirmizî ve Sünen-i İbn-i Mâce’deki hadîs-i şerîfte bildirilen, Allahü teâlânın 99 ismi sırasıyla şunlardır [Bugün sâdece 3 tanesini zikredebileceğiz]:

1- Allah: Her ismin vasfını ihtivâ eden öz adı. Kendinden başka ilâh bulunmayan tek Allah. Bu ism-i şerîf, Cenâb-ı Hakk'ın hâs ismidir. Bu itibârla diğer isimlerin ifâde ettiği bütün güzel vasıfları ve İlâhî sıfatları içine alır. Diğer isimler ise, yalnız kendi mânalarına delâlet ederler. Bu bakımdan Allah isminin yerini hiçbir isim tutamaz. Bu isim, Allah'tan başkasına mecâzen de verilemez. Diğer isimlerinden bazılarının, Allah'tan başkasına isim olarak verilmesi câizdir.

2- Er-Rahmân: Dünyâda bütün mahlûkâta merhamet eden, şefkat gösteren, ihsân eden.

3- Er-Rahîm: Âhirette, sâdece müminlere acıyan, merhamet eden. [İnşâallah kalanları, diğer makâlelerimizde ele alalım.]