14/09/2025 Pazar Köşe yazarı V.T

Doğru da olsa, çok yemin etmek, Allahü teâlânın ismine ve yemine kıymet vermemek olur.

Ebû Ali Fârikî hazretleri Şafiî mezhebi fıkıh âlimlerindendir. 433 (m. 1041) senesinde Diyârbakır-Silvan'da (eski adı Meyyâfârikîn) doğdu. İlim tahsiline doğum yeri olan Meyyâfârikîn şehrinde başladı. Sonra Bağdad’a gidip birçok âlimden ilim öğrendi ve hadîs-i şerîf dinledi. Vâsıt şehrine kadı ve vâli olarak ta’yîn edildi. Sonra bu vazîfeden ayrılıp yine aynı şehirde fıkıh dersi okutmaya ve hadîs-i şerîf rivâyet etmeye başladı. 528 (m. 1133) senesinde Vâsıt şehrinde vefât etti. Bir dersinde şunları anlattı: 

Doğru da olsa, alışveriş yaparken yemin etmemelidir! Hadis-i şeriflerde buyuruldu ki: (Malını, yemin ederek beğendirene kıyamette merhamet edilmeyecektir.) (Alışverişte “Vallahi böyle, billahi öyle değildir” diye yemin edenlere ve sanatkârdan, “Yarın gel, öbür gün gel” diye sözünde durmayanlara yazıklar olsun!)

(Yalan yemin ile mal çok satılsa da böyle kazancın bereketi olmaz.) (Alıcı ile satıcı birbirine doğru söyleyip, nasihat edince, kazançları bereketli olur, malın kusurunu gizleyip, yalan söyledikleri zaman bu bereket kalkar.) (Alışverişte çok yemin etmek, malın bereketini giderir.) (Bir zaman gelecek ki, insanlar, yalnız malın, paranın gelmesini düşünüp, helalini, haramını düşünmeyeceklerdir.) Malını müşteriye gösterirken tüccarın Allah demesi, Kelime-i tevhid okuması günahtır. Bunları para kazanmaya alet etmek olur. Akıllı, ahiretin sonsuz kazancını dünyanın geçici kârı ile değiştirmez. Bütün iyiliklerin, dinin emirlerine uymakta ve yerine getirmekte olduğunu bilir.

Doğru da olsa, çok yemin etmek, Allahü teâlânın ismine ve yemine kıymet vermemek olur. Bunlara kıymet vermeyerek yemin etmek, çok çirkindir. Mal satmak için Allah’ın ismini alet etmemelidir. Hadis-i şeriflerde buyuruldu ki: (Satışlarda çok yemin etmekten sakının! Çok kazansanız da, perişan olursunuz.) (Yemin, malı sattırırsa da, malın bereketini kaldırır.) Çok kazanmak değil, malın bereketli olması önemlidir. Bereket, az malın çok faydası olması, çok işe yaraması demektir. Hele yalan yere yemin edilirse ve hile yapılırsa daha çok tehlikelidir.

Hadis-i şeriflerde buyuruldu ki: (Malını yalan yeminle satan kimseye, âhirette acı azap vardır.) (Ticarete hıyanet karışınca, bereket gider.)

Tartıda hile yapmak da büyük günahtır. Allahü teala Kur’ân-ı kerimde şöyle buyuruyor: (Verirken noksan, alırken fazla ölçenlere acı azaplar yapacağım.)[Mutaffifin 1]