Değişmekte faiz
Faiz çeşitleri çok deniyor. Faiz için birkaç örnek verir misiniz?
CEVAP
Faiz büyük günahtır. Bir âyet-i kerime meali:
(Allah, alışverişi helal, faizi haram kıldı.) [Bekara 275]
Bir hadis-i şerif meali:
(Faiz yedi büyük günahtan biridir.) [Buhari]
Faiz hakkında birkaç örnek verelim:
1- 5 gram altın ile, 6 gram altını değişmek faiz olur. 5 gram altın 5 gram başka ayar altınla değişilse biri veresiye olursa yine faiz olur. Veresiye olmazsa, anında verilip alınırsa faiz olmaz.
2- Komşudan ödünç 1 kilo tuz alsak, verirken, iki kilo veya yarım kilo versek faiz olur. Yani biraz az veya biraz çok olmamalıdır.
3- Altı ölçek kalitesiz buğday verip 5 ölçek kaliteli tohumluk buğday alınsa faiz olur. 5 ölçek buğdayın yanına başka cins bir mal mesela bir kalem veya bir kitap konup birlikte satılırsa caiz olur.
4- Ortak bir malı, ölçmeden veya tartmadan göz kararı ile paylaşmak faiz olur. Mesela miras taksim edilirken, buğday, zeytin, zeytinyağı gibi ölçülüp veya tartılan ortak malları ölçmeden veya tartmadan hediye etmek faiz olur. Ev ve ev eşyalarını hediye etmek caiz olur.
5- İki kişinin kirada bir evi olsa, kirasını bir ay biri, bir ay öteki alsa caiz olmaz. Her ay alınan parayı ikiye taksim etmek gerekir. Altın günü, dolar günü, TL günü veya başka bir mal günü yapıp, her seferinde birine altın, Dolar, TL veya başka mal vermek caiz olmaz.
6- İki kişi, arabalarını, her biri kullanmak üzere, muayyen bir zaman için değişseler faiz olur.
7- Bir kimse, on bin lira ödünç verse, alan da, sen de benim evimde kirasız otur dese, yani ev kirasız para faizsiz dense, faiz olur. Paranın faizi ile evde oturuyor. Bir hadis-i şerifte, (Fayda getiren ödünç faizdir) buyuruluyor.
8- Bir altın ödünç alan, bir altın öder. Değeri değişti diyerek önceki veya sonraki değerde kağıt lira veremez. Kâğıt para yerine altın da veremez. Alacaklı kabul ederse caiz olur.
9- Ev, hayvan, elbise gibi misli bulunmayan şeyler ödünç verilmez. Ariyet yani kullanılmak üzere verilir.
10- Bakkala 100 lira ödünç verip, mal aldıkça düşersin demek caiz olmaz.
Faiz ile karıştırılmaması için caiz olanlara da birkaç örnek verelim:
1- Bir teneke kaliteli buğdayı, bir teneke kalitesiz buğdayla değişmek caizdir.
2- 5 gram altını 5 gram başka ayar altınla peşin olarak değiştirmek caiz olur faiz olmaz.
3- Altını, kağıt para veya başka mal karşılığı veresiye pahalı da olsa satmak caizdir, faiz olmaz.
4- Eski araba ile yeni arabayı veya kaliteli bir çanta ile kalitesiz çantayı değişmek yani satmak caizdir. Biri üste para alırsa o da caizdir.
5- Ödünç verilen kağıt liranın zamanla değeri düşse, teslim ettiği zamandaki kıymetinde altın olarak öder. Ölçülüp tartılan her şeyin kıymetlerinin değişmeleri de böyledir. Mesela kilosu on lira olan fındıktan, 100 kilo fındık ödünç verilse, altı ay sonra, fındığın değeri 5 liraya düşse, ya aynen fındığını verir veya teslim ettiği zamandaki değerinden altın vermesi gerekir. Tersi de böyledir. Yani fındığın kilosu 15 liraya çıksa, ya aynen fındığını verir veya teslim ettiği zamandaki değerinden altın vermesi gerekir. Alacaklı razı olursa başka mal da verebilir.