26/02/2020 Çarşamba Köşe yazarı V.T
Kalp veya gönül diye bir kuvvet vardır
Bir kimse İslamiyete uymaz, Allahü teâlânın düşmanı olan nefsine uyarsa,
kalbi bozulur.
Cemâlüddîn el-Mevsılî hazretleri tefsir, fıkıh ve hadîs âlimidir. 551 (m.
1156)’da Musul'da doğdu. İbnü'l-Hadevs diye de tanınır. Zamanın meşhur
alimlerinden ilim tahsil ederek Şafiî mezhebinin önemli fakihleri arasında yer
aldı. Daha sonra fıkıh okuttu, fetva verdi. 630 (m. 1233)’de Musul'da
vefat etti. Bir dersinde buyurdu ki:
İnsanların yüreğinde kalp veya gönül denilen bir kuvvet vardır. Güzel ve
ahenkli ses işitmek, gönül denilen bu gizli kuvveti harekete getirir, insanın
elinde olmayarak, kalbine tesir eder. Çünkü kalbin ve rûhun, Arşın üstündeki
(Âlem-i ervâh) ile bağlılığı vardır. Maddesiz, ölçüsüz olan o âlem, hüsn-i
cemâl, güzellik âlemidir. Güzelliğin temeli ise (tenâsüb, uygun, düzgün)
olmaktır. Bu dünyadaki bütün güzellikler, o âlemin güzelliğinden gelmektedir.
Güzel, düzgün, ahenkli sesler de, o âleme benzemektedir. İslamiyete uyanların
kalbi temiz olur. Kuvvetli olur. Böyle kalplerin (Âlem-i emr) ile bağlılıkları
kuvvetlidir. Bunlara müzik tesîr edip, harekete getirir. Böyle olan kalp, bir
şeye tutulmuş ise, meşgul olduğu şeyi harekete getirir. Rüzgârın ateşi
tutuşturmasına benzer. Kalpte, Allah sevgisi varsa, güzel ses, bu sevgiyi
artırır. Faideli olur. Bir kimse İslamiyete uymaz, Allahü teâlânın düşmanı olan
nefsine uyarsa, kalbi bozulur. Çalgı dinlemek ve her günahı işlemek nefsi
kuvvetlendirir. Sâlim, temiz kalp musikiden zevk alamaz. Musiki nefsi
kuvvetlendirip, harekete getirip zararlı olur. Kalpte Allah sevgisi
olabileceğini anlamayanlar, her güzel sese haram der. Bunlar, insan kendi
cinsini sevebilir. İnsanın kalbi, kendi cinsinden başka şeye bağlanamaz
diyerek, Allah sevgisine inanmıyor. İslamiyet, Allah sevgisini emrediyor
denince, bundan maksat, emirlerini seve seve yapmaktır diyorlar. Güzel ses,
kalbe, dışarıdan bir şey getirmez. Sağlam kalpteki helal olan bağı harekete
getirir. Hasta olmayan kalbin teganni dinlemesi helal olur. Kalpte bir bağlılık
yoksa, güzel sesten lezzet alması, kuş sesi dinlemek, yeşillik, akar su,
çiçekler seyretmek gibi olur. Bunları seyir, göze lezzet verdiği gibi, güzel
koku, burna hoş geldiği gibi, lezzetli yemek ağza tatlı geldiği gibi güzel ses
de, kulağa lezzet vermekte olup, onlar gibi mübâh olur. Kalbi hasta olanın yani
Allah’tan başka bir şeye bağlı olanın, yani sevenin nefsi azar.