01/05/2019 Çarşamba Köşe yazarı R.A
Özbekistân’daki tarihî ve turistik mekânlar
Semerkant da, Buhârâ gibi,
kültürel yönden çok zengin ve 2.700 yıllık târihî bir şehirdir. İmâm
Mâtürîdî’nin türbe ve külliysi buradadır.
Dünkü makâlemizde, biz nebze
bahsettiğimiz Özbekistân’da, Hazret-i Ebû Bekir Efendimizden
(radıyallahü anh) günümüze gelinceye kadar, insanları Hakk’a dâvet eden, onlara
doğru yolu gösterip, gerçek saâdete kavuşturan ve kendilerine “Silsile-i
Aliyye” denilen büyük âlim ve velîlerden, Buhârâ
ve civârında 7 büyük zât vardır.
Goncdüvân (Goncdevân, Gucdüvân,
Gucdevân, Gıjduvân) kasabasında Abdülhâlık Goncdüvânî [Silsile-i Aliyyenin dokuzuncusu; babası Abdülcemîl Malatyalı idi]; Buhârâ'ya
30 km uzaklıkta bulunan Rîveger köyünde dünyâya gelen Ârif-i
Rîvegerî (Silsile-i Aliyyenin onuncusu); Buhârâ'nın Fağne köyünde
doğan, büyük âlim ve velîlerden Mahmûd-i İncirfagnevî [Encirfagnevî
(Silsile-i Aliyyenin onbirincisi)]; Buhârâ yakınlarındaki Râmiten kasabasında
doğan, “Azîzân” ve “Pîr-i Nessâc” sıfatlarıyla anılan Alî
Râmitenî (Silsile-i Aliyyenin onikincisi); Buhârâ'ya
bağlı Semmâs köyünde doğan Muhammed Bâbâ Semmâsî
(Silsile-i Aliyyenin onüçüncüsü); Seyyid Emîr Gilâl [Gülâl,
Külâl; Silsile-i Aliyyenin ondördüncüsü], İslam âlimlerinin en
meşhûrlarından olan, tasavvufta en yüksek derecelere ulaşan, Seyyid
Muhammed Behâeddîn Buhârî Şâh-ı Nakşibend hazretleri (Silsile-i Aliyyenin
onbeşincisi, Kasr-ı Ârifân’da) medfûn bulunmaktadırlar.
Yine bu coğrafyaya yakın olarak
Denöv’de, asıl ismi Muhammed bin Muhammed Buhârî
olan Alâüddîn-i Attâr ve Kâdî Muhammed Zâhid, ayrıca
derin âlim ve kâmil bir velî, hem de evliyânın büyüklerinden olan Ya’kûb-i
Çerhî [Silsile-i Aliyyenin onyedincisi (Tâcikistân’da)] gibi
zevâtın türbe ve külliyeleri vardır.
Buhârâ’da, isimlerini saydığımız bu türbe ve külliyyelerden başka, Leb-i Havz
Câmii, Mîr Arab Medresesi, Kalan Minâresi, Ark Kalesi gibi başka turistik
ziyâret mahalleri de mevcuttur.
Semerkant da, Buhârâ gibi, kültürel yönden çok zengin ve 2.700
yıllık târihî bir şehirdir. Burada ve civârında da “Silsile-i Aliyye” büyüklerinden Hâce Ubeydullah-ı
Ahrâr, Kâdî Muhammed Zâhid, Derviş Muhammed ve Hâcegî Muhammed
Emkenegî’nin türbe ve külliyelerinden başka; Hadîs âlimlerinin en
büyüğü olan İmâm Buhârî, Ehl-i Sünnet’in iki büyük akâid imâmından biri olan
İmâm Mâtürîdî’nin türbe ve külliyeleri de bulunmaktadır.
Semerkant’ta, zikrettiğimiz mübârek mekânlardan başka, ayrıca Ebu’l-Leys-i
Semerkandî Türbesi, Tîmûr Hân Türbesi, Uluğbey Medresesi, Tilla Kârî Medresesi,
Şîrdâr Medresesi, Bîbî Hânım Mescidi, Registân Meydânı gibi ziyâret
mekânları da mevcuttur.
Taşkent’te ise, Zengî Atâ hazretleri
Türbe ve Külliyyesi, Barak Hân Medresesi, Kökel Taş Medresesi, Emîr Tîmûr
Müzesi, Cuma Mescidi, Alî Şîr Nevâî Müzesi gibi yerler ziyâret mahalleridir.
Orada Nûreddîn-i Taşkendî hazretleri de vardır...