15/08/2025 Cuma Köşe yazarı V.T

Yiyince doymayı, içince kanmayı, Allahü teâlâdan bilmek ve helâlinden yiyip içmek farzdır.

İbrâhim Cimmenî hazretleri Mâlikî mezhebi fıkıh âlimidir. Tunus’ta Cimmâne’de doğdu. Küçük yaşta ilim tahsiline başladı. Sonra Kâhire’ye de ilim öğrenmek için giden Cimmenî, orada dokuz sene kaldı. Ezher’in ileri gelen âlimlerinden ders aldı. Dönüşünde Cerbe adasında yerleşti ve buradaki medresede talebe yetiştirdi. 1134 (m. 1722) seneside Tunus’ta Cerbe adasında vefât etti. Bir dersinde şunları anlattı:

Yeme içme adabı şunlardır: Yemeğe başlarken, Allahü teâlâya ibadet etmek, Onun kullarına faydalı olmak, dinimizi, ebedî saadet ve huzur yolunu bütün insanlara yaymak için kuvvet elde etmeye niyet etmelidir.

Yiyip içmenin farzları: Yiyince doymayı, içince kanmayı, Allahü teâlâdan bilmek. Helâlinden yiyip içmek. O yemekten kuvveti geçinceye dek, Allahü teâlâya kulluk etmek. Eline geçene kanaat etmek.

Sünnetleri: Yiyip içmeye başlarken Besmele çekmek. [Herkese hatırlatmak için yüksek sesle söylenebilir.] Yemeğin sonunda (Elhamdülillah) demek. Yemekten önce ve yemekten sonra el yıkamak. [Yemekten önce gençler, yemekten sonra önce yaşlılar el yıkar.] Sağ elle yiyip içmek. Tabağın kenarından, kendi önünden yemek. Sağ ayağı dikip, sol ayak üstüne oturmak. Yemeğe tuzla başlayıp tuzla bitirmek. [Bu şifadır. İlk ve son lokma ekmekle yapılır ve ekmekteki tuza niyet edilirse, bu sünnet yerine getirilmiş olur.] Elle yenebilenleri, üç parmakla yemek. Ekmekle karpuz yerken, ekmeği sağ ele alıp, sonra karpuzu sol elle yemek. Kapta kalanı sıyırıp yemek, [Hoşaf, ayran gibi şeylerin artığına su koyup, çalkalayıp içmek çok sevaptır. Sonra yemek şartıyla, tabakta, bardakta artık bırakmak caizdir. Resulullah Efendimiz, müminin artığını yemeyi severdi.] Elini yıkamadan önce, parmaklarındaki yemek artıklarını yalamak. Yemekten sonra dişleri misvak veya kürdanla temizlemek. Dişler arasından kürdanla çıkarılan şeyleri yutmamalıdır.

Müstehabları: Sofrayı yere kurmak. Elbisesi temiz olarak sofraya oturmak. Arpa ekmeği yemek. Ekmeği elle parçalamak. Ekmek bıçakla kesilebilirse de, bıçakla lokma hâline getirilmez. Yemeği başkası için, bir yaşlı için hazırlayan, onun yiyebileceği şekilde lokma hâline getirebilir. Pişmiş eti bıçakla kesmemeli. Ekmek ufaklarını zayi etmemek. Sirke yemek. Lokmayı küçük almak. Lokmayı iyice çiğnemek.