Gıybet etmemeli, edene mâni olmalı!
17/03/2021 Çarşamba Köşe yazarı O.Ü
Gıybet ve iftira söylemek, büyük günah olduğu gibi, bunları dinlemek de
haramdır.
Sual: İnsanların hata ve kusurlarını, başkalarına söylemekte dinen bir
mahzur var mıdır?
Cevap: Gıybet, bir Müslümanın veya gayr-i müslimin gizli bir kusurunu,
arkasından söylemektir. Gıybet etmek haramdır, büyük günahlardandır. Bir
kimseyi kötülemek gıybet olur. Gıybet ve iftira söylemek, büyük günah olduğu
gibi, bunları dinlemek de haramdır.
Gıybet, insanın sevaplarının azalmasına, başkasının günahlarının kendisine
verilmesine sebep olur. Bunları, her zaman düşünmek, insanın gıybet etmesine
mâni olur. Gıybet, üç türlüdür:
Birincisinde, ben gıybet etmedim, onda bulunan şeyi söyledim, der. Böyle
söylemek, küfür olur. Çünkü, harama, helal demiş olur.
İkincisinde, gıybet olunana duyurmaktır. Büyük haram olur. Tövbe etmekle
affedilmez. Onunla helalleşmek de lazım olur.
Üçüncüsünde, gıybet olunanın bundan haberi olmaz. Tövbe ve istiğfâr etmekle
ve ona hayır dua etmekle affolur.
Yanında gıybet yapıldığını işiten kimse, buna hemen mâni olmalıdır. Hadis-i
şeriflerde buyuruldu ki:
(Din kardeşine, onun haberi olmadan yardım eden kimseye, Allahü teâlâ
dünyada ve ahirette yardım eder.)
(Yanında, din kardeşi gıybet edilince, gücü yettiği hâlde ona yardım
etmeyen kimsenin günahı, dünyada ve ahirette kendisine yetişir.)
(Bir kimse, dünyada din kardeşinin ırzını korursa, Allahü teâlâ, bir melek
göndererek, onu Cehennem azabından korur.)
(Bir kimse, din kardeşinin ırzından bir şeyi korursa, Allahü teâlâ, onu
Cehennem azabından korur.)
Gıybet yapılırken, orada bulunan kimse, korkmazsa, söz ile, korkunca, kalbi
ile reddetmezse, gıybet günahına ortak olur. Sözünü kesmesi veyahut kalkıp
gitmesi mümkün ise, bunları yapmalı. Eliyle, başıyla, gözüyle menetmesi kafî
gelmez. Açıkça 'sus' demesi lazımdır.
Gıybet etmenin keffareti, üzülmek, tövbe etmek ve onunla helalleşmektir. Pişman
olmadan helalleşmek, riya olur, ayrı bir günah olur. Ölmüş olanı ve gayr-i
müslimi gıybet etmenin de, haram olduğu İbni Âbidînde yazılıdır.
Sual: Cemaatle namaz kılarken, imam, cemaatin isteği ile, zamm-ı sure
olarak daha uzun sureleri okuyabilir mi?
Cevap: Cemaat istese de, imamın, farz namazı kıldırırken kıraati, zamm-ı sureleri ve rüku, secde tesbihlerini sünnet olan miktardan fazla okuması tahrimen mekruhtur.
