23/12/2023 Cumartesi Köşe yazarı O.Ü

Sual: Bir kimsenin, soyu, mevkisi, güzelliği ve gençliği ile övünmesi, üstünlük taslaması, dinen uygun olur mu?

Cevap: Bir kimsenin, nesebi yani babaları, dedeleri ile övünmesi ve kibirlenmesi, cahillik ve ahmaklıktır. Kabil, Âdem aleyhisselâmın oğlu idi. Kenan, Nûh aleyhisselâmın üç oğlundan biridir. Diğer ismi Yâm'dır. Kardeşi Yâfes din âlimi idi. Kenan küfürden kurtulamadı. Babasının Peygamber olması, bunu küfürden kurtarmadı. İnsanın övündüğü dedeleri, bir avuç toprak oldu. Toprak ile övünmek akla uygun olur mu? Onların salih olmaları ile de övünmemeli. Onlar gibi salih olmaya çalışmalıdır.

Kadınların çoğu, güzellikleri ile tekebbür eder, kibirlenir. Hâlbuki güzellik, insanda kalıcı değildir, çabuk gider. İnsana mülk olmaz. Ariyet, emanet olan şeyle tekebbür etmek, kibirlenmek ahmaklıktır. Zahirin güzelliği, kalbin güzelliği ile, yani iyi huyla birlikte olunca kıymetlidir. Kalbin temizliği de, Resûlullah efendimizin sünnetine uymakla belli olur. İnsanın kalbine, ruhuna, ahlakına kıymet verilmezse, insanın hayvandan farkı olmaz. Hatta hayvanlardan aşağı olur. Genç ve kuvvetli olmakla tekebbür etmek, kibirlenmek de, cahilliktir. Hayvanların mekanik ve his organlarındaki kuvvetleri, insanlardan kat kat fazladır. Hayvanların insanlara tekebbür etmesi lazım olur. Hep kuvvetli kalacağını, hastalığa, tehlikeye, kazaya yakalanmayacağını kim iddia edebilir? Gençliğinden, gücünden, kuvvetinden, hatta hareketinden, solumasından ayrılmayan kimse görülmüş müdür? Böyle geçici olan, devâmı çok kısa olan ve hayvanlarla ortaklaşa bulunan şeylerle tekebbür etmek akla uygun olur mu?

Mal, evlat, mevki ve rütbe ile tekebbür etmek, kibirlenmek insana hiç yakışmaz. Çünkü bunlar, kendinde bulunan üstünlükler değildir. Gelip geçen, kendinde kalmayan, insandan çabuk ayrılan şeylerdir. Bunlar ahlaksızlarda, kötü kimselerde de bulunur. Bunlar üstünlük olsalardı, bunlara kavuşmayanların ve kavuşup da ayrılanların, çok aşağı kimseler olmaları lazım gelirdi. Mal, şeref vesilesi olsaydı, hırsızların, az zamanda bile olsa, şerefli kimseler olmaları lazım gelirdi.

İnsanın kendi günahlarını unutmaması ve ezelde kendi hakkında nasıl takdir olunduğunu ve son nefesinin nasıl olacağını düşünmesi lazımdır.