12/11/2018 Pazartesi Köşe yazarı O.Ü
Âdette bidat olanları yapmak
Sevap kazanmak niyeti olmaksızın meydana çıkarılan şeylere "âdette bidat" denir.
Sual: Âdette bidat ne demektir ve âdette bidat olan şeyleri yapmanın günahı olur mu?
Cevap: Konu ile alakalı olarak Hadîkada buyuruluyor ki:
“Un eleği ve kaşık gibi şeyler zaman-ı saadette yok idi. Sonradan meydana çıktılar. Böyle, Allahü teâlâya ibadet etmek ve sevap kazanmak niyeti olmaksızın meydana çıkarılan şeylere, Âdette bidatdenir. Bunlar, hadîs-i şerifte dalalet, sapıklık olarak bildirilmiş olan bidatlerden değildirler. Bunları yapanlara ceza verilmeyecektir. Vera sahiplerinin yapmaması daha iyi olur. Erkeklerin fazla yiyerek yağ bağlaması da böyledir. İmâm-ı Münâvî hazretleri, Câmi'-us-sagîr şerhinde; 'Kıyamet alametlerinden biri, erkeklerin yağlanmasıdır' buyurdu. Âdette bidatlerden biri de, tütün ve kahve içmektir. Zamanımızda iyi kötü her insan bunları kullanmaktadır. Bunlar için çeşitli şeyler söyleniyor ise de, sözün doğrusu, ikisine de haram ve mekruh dedirtecek bir sebep yoktur. Her ikisi de, Âdette bidattir. Herhangi bir sebep göstererek bunlara haram diyen kimse, âdette bidat olan şeye haram demiş olur. Âdette bidate haram denilemeyeceğini, cumhûr-i ulemâ bildirmiştir. Sultanın emir ve yasak etmesine gelince, bunlar, Allahü teâlânın emir ve yasaklarına uygun olursa, itaat vacip olur. Kendi düşüncesi, görüşü ile olana itaat vacip değildir. Resûlullah efendimizin bütün emir ve yasakları, Allahü teâlânın emir ve yasaklarına uygun idi. Kendiliğinden bir şey bildirmedi. Böyle olmasaydı, Onun her sözüne itaat vacip olmazdı. Sultanın, kendi aklı, düşüncesi ile verdiği emre itaat de, elbette vacip olmaz. Ancak, emri veren, zulüm, işkence yaparsa, bundan korkan kimsenin, sultanın böyle mubahları yasaklamasına itaat etmesi vacip olur. Çünkü, bir Müslümanın kendini tehlikeye sokması caiz değildir. İşte, böyle yasaklandığı zaman, kahve, sigara içmemek vacip olur. Fakat, yine, haram veya mekruh oldukları için değil, kendini zulümden kurtarmak için içmemeye niyet etmek lazımdır. Ülül-emre itaat demek, Müslüman olan amirlerin, hak üzere olan emir ve yasaklarına uymak demektir.”
***
Sual: Namaz kılarken etrafına bakmak, namazı bozar mı?
Cevap: Namazda başını, yüzünü etrafa çevirmek mekruhtur. Gözleri ile etrafa bakmak, tenzihen mekruhtur. Namazda göğsü kıbleden çevirince, namaz bozulur.