04/10/2025 Cumartesi Köşe yazarı A.D

Müslümanın bir işinde veya sözünde birçok küfür alameti ile bir iman alameti bulunsa, hüsnüzan edip buna kâfir dememelidir...

Suizan, birinin kötü bir iş yaptığını zannetmektir ve haramdır. Kalbe gelen kötü düşünce, o hâliyle suizan olmaz. Kalbin o tarafa kayması suizan olur. Mesela birisinde bir saat görünce, (acaba bu saati çalmış olabilir mi) diye sadece düşünmek suizan olmaz. Ama (çalmış olabilir) diye zannetmek suizan olur...

Kur'ân-ı kerimde bu hususta mealen buyuruluyor ki:

(Ey iman edenler, suizan etmekten kendinizi koruyun! Zannetmenin bazısı günahtır.) [Hucurat 12]

Müslümanı fâsık zannetmek suizan olur. Haram işleyen kimseyi bilir ve onu sevmezse, suizan olmaz, buğd-i fillah (Allah rızası için düşmanlık etmek) olur, sevap olur. Hadis-i şerifte buyuruldu ki:

(Suizan etmeyin. Suizan, yanlış karar vermeye sebep olur. İnsanların gizli şeylerini araştırmayın, kusurlarını görmeyin, münakaşa, haset ve düşmanlık etmeyin, birbirinizi kardeş gibi sevin, çekiştirmeyin. Müslüman Müslümanın kardeşidir, ona zulmetmez, yardım eder. Onu, kendinden aşağı görmez.)

Hikmet ehli zatlar buyuruyor ki: "Bayram gecesi müminler affedilir, yalnız dört sınıf insan affedilmez. Bunlardan biri de, suizan edenlerdir. Suizan edene, Allahü teâlâ tövbe etmek nasip etmez. Bid'at ehli de böyledir, çünkü bunlar, kendilerinin doğru düşündüklerine, doğru bildiklerine inanırlar. Yanlış yaptıklarına inanmazlar ki, tövbe etsinler. Günahını bilip tövbe ederse, elbette affolur."

        ***

Bir de şu var ki, başkalarının suizannına sebep olacak hareketlerden kaçmalıdır. Bir kimse, bir kadınla şüphe uyandıracak şekilde konuşuyordu. Hazret-i Ömer, onun yanına varıp, öfkeli şekilde bakınca o kişi, "Bu benim hanımımdır" dedi. Hazret-i Ömer o zaman buyurdu ki: "Peki hanımın ise, ne diye üzerinize şüphe çekecek şekilde konuşuyorsunuz?"

İmam-ı Rabbani hazretleri buyurdu ki: "Bu zamanda, doğru ile yanlış, iyi ile kötü birbirleriyle karışıktır. Salih kimsenin ara sıra, İslamiyet'e uymayan bir şey yaptığını görürse, kendisi bunu yapmamalı, iyi gözle bakarak, İslamiyet'e uygun görmeye çalışmalı, iyi tarafını aramalıdır. İyi ve uygun yerini bulamazsa, bu beladan kurtulmak için, Allahü teâlâya yalvarmalıdır. Mubah olan bir şeyi yapmasından şüpheye düşerse, bu şüpheye kıymet vermemelidir. Her şeyin sahibi olan Allahü teâlâ, mubah şeyleri yasak etmemiş, beğenmezlik etmemişken, başkası, kendiliğinden nasıl karşı gelebilir?"

Müslümanın bir işinde veya sözünde birçok küfür alameti ile bir iman alameti bulunsa, hüsnüzan edip buna kâfir dememelidir. Ama küfrü açıksa kâfir olur, tevil fayda vermez...

       ***

Allahü teâlâya da suizan etmemelidir. Günahının affolunmayacağını zannetmek, Ona suizan olur. 

Cenâb-ı Hakk, hepimizi suizandan muhafaza eylesin. Âmin...