08/02/2023 Çarşamba Köşe yazarı H.Y

Altmışaltı Ermeni köyünden 62’sinde misyoner teşkilâtı kurulmuş ve her üç köy için bir kilise yapılmıştı.

İslam Düşmanları -20-

Mason M. Reşîd paşanın hâzırladığı, (Gülhâne Fermânı)’ndan sonra, Osmanlı devletindeki misyoner faaliyetleri arttı.

Anadolu'nun en güzel yerlerine kolejler açıldı. Fermândan yirmi bir sene sonra, Harput'ta, 1859’da (Fırat Koleji) açıldı. Bu binâ yapılırken hiçbir masraftan kaçınılmadı. Bu arada misyonerler, Harput ovasında 62 merkez kurmuşlardı. 21 kilise yapılmıştı. Altmışaltı Ermeni köyünden 62’sinde misyoner teşkilâtı kurulmuş ve her üç köy için bir kilise yapılmıştı.

Yediden yetmişe, bütün Ermeniler müslümanlara ve Osmanlıya karşı düşman edilmişti. Misyoner kadınlar da, Ermeni kadınlarını ve kızlarını bu husûsta yetiştirmek için, büyük gayret sarf etmişlerdi. Meşhûr kadın misyoner Maria A.West, daha sonra neşrettiği (Romance of Mission) kitâbında, (Ermenilerin rûhuna girdik, hayâtlarında ihtilâl yapdık) demekdedir.

Bu faaliyet Ermenilerin bulunduğu her yerde yapıldı. Gâziantepde, (Antep Koleji) ve Merzifon'da, (Anadolu Koleji), İstanbul'da ise (Robert Koleji), bunların başlıcalarındandır...

Meselâ Merzifon Kolejinde, hiç Türk talebe yoktu. 135 talebeden 108’i Ermeni, 27’si de Rumdu. Bunlar leylî [yatılı] olarak Anadolunun her yerinden toplanmış talebelerdi. Müdürü, diğerlerinde olduğu gibi, bir râhipti.

Bu arada, Anadolu kaynamaya başladı. Ermeni komiteciler, Müslümanları insafsızca katlediyor, Müslüman köyleri yakıyor, vatanın bekçisi ve sâhibi Osmanlıya hayat hakkı tanımıyordu. Bu Ermenilerin takîbi sonucu, 1893 senesinde yaptıkları büyük katliâmlarda komitacıların bu kolejde yuvalandıkları, bütün faaliyetlerinin hâzırlığını burada yaptıkları ve reîslerinin Kayayan ve Tumayan adlı kolej muallimleri olduğu ortaya çıkarıldı. Bunun üzerine misyonerler, bütün dünyayı ayağa kaldırdılar. Bu iki hâin Ermeni'yi kurtarmak için, Amerika'da ve İngiltere'de çok büyük nümâyişler tertip ettiler. Bu sebep ile, İngiltere ile Osmanlı devletinin arası açıldı...

İşin tuhafı, 1893’te, İngiliz misyonerlerin tertip ettiği bu nümâyişlerde Merzifon Anadolu Kolejinin müdürü de, Londra'da bunların içinde idi. Anadolu'da, Müslümanlara karşı yapılan katliâmlar, Hıristiyan kitâplarında aksine çevrilerek, yazıldı. Bu yalanlardan biri, Beyrût'ta hâzırlanan (El-müncid) arabî lügat kitâbında, (Maraş) kelimesinde yazılıdır...